In 2003 kwam Willemien (Willemien Christina) Vroegindeweij als beste kandidaat uit de vertrouwenscommissie van de gemeenteraad voor het burgemeesterschap van Bolsward. Aldus geschiedde en bij Koninklijk Besluit werd ze benoemd tot burgemeester van een meer dan 700 jaar oude gemeente.
Na een bonte stoet van een paar honderd mannelijke burgemeesters meegemaakt te hebben, kreeg Bolsward de eerste vrouwelijke. Op het moment van de benoeming van Willemien had niemand kunnen vermoeden dat zij tevens de laatste burgemeester van een zelfstandige gemeente Bolsward zou zijn.
Ze nam haar ambtelijke plaats aan het hoofd van de gemeente in, in de wetenschap dat een unanieme gemeenteraad kort daarvoor besloten had om als zelfstandige gemeente de toekomst in te gaan. Wel diende samenwerking met andere gemeenten gezocht te worden, maar: zeker geen fusie!
Vroegindeweij volgde Marten Koopmans op, waarnemend burgemeester in de periode dat Allard Schuilenga met ziekteverlof was. De Bolswarder vroedschap is niet rijk vertegenwoordigd geweest met vrouwelijke leden. Een enkeling was in de jaren ’60 van de vorige eeuw raadslid. Pas in de jaren ’80 was van de 13 raadsleden tijdens een zekere raadsperiode bijna de helft vrouwen. Wethouders van het vrouwelijk geslacht heeft Bolsward nauwelijks gekend: drie. Achtereenvolgens waren dat vanaf 1982: Miny van der Werf, Babs Haanstra en Marijke Pieters.
Burgemeester Vroegindeweij kende een lange, soms turbulente, loopbaan in de plaatselijke, provinciale en landelijke politiek. Die beschreef ik in hoofdstuk 19 in mijn boek ‘De Beul van Bolsward’. Voor deze, meer zakelijke, informatie over Vroegindeweij verwijs ik daar naar.
Opvallend is dat deze burgemeester na haar pensionering, in 2011, in Bolsward is blijven wonen. Dat doet ze in een prachtig pand op de Nieuwmarkt, een pand uit 1899 met een fraaie neorenaissance voorgevel en aansluitende garage. De meeste burgemeesters uit de periode die ik hier beschrijf, zijn na hun afscheid als burgemeester naar elders vertrokken. Hier woonachtig bleven slechts Sjerp Praamsma, Sipke de Jong en dus Willemien Vroegindeweij.
Bij mijn afscheid van de gemeente vroeg de toenmalig gemeentesecretaris me of hij een soort afscheidsbijeenkomst kon organiseren, in De Doele. Niks voor mij dus; ik liet het liever bij een afscheidsmailtje aan collega’s waarin ik hun het allerbeste toewenste en pakte mijn boeltje bij elkaar. Ik kreeg een warm gevoel toen, enige tijd later, Vroegindeweij mij een persoonlijk presentje kwam brengen, wat ik zeer waardeerde.
Willemien Vroegindeweij kwam vanuit een onrustige gemeente, Leeuwarderadeel. Een onrust die ze vaker meemaakte in haar loopbaan (zie genoemd boek). Haar laatste burgemeesterswerk lag in Bolsward te wachten, waar, tussen pakweg 1970 en 1994, nogal wat aanvaringen tussen raadsleden onderling en die tussen raadsleden en dienstdoend college plaatsvonden. Deze kregen grote media-aandacht. De raden waar Willemien mee te maken kreeg na 2002 waren tamelijk volgzaam aan het college. Zeker niet kritisch of opstandig, zoals onder een aantal van haar voorgangers wel het geval was. Het zal als een warm bad gevoeld hebben voor deze burgemeester.
Ik herinner me dat op de dag dat de nieuwe burgemeester haar intrede in Bolsward deed griffier Jeriça Hartholt en ik haar mochten gaan ophalen op het Marktplein, waar ze gereed stond om via de Marktstraat het bordes van het stadhuis te gaan betreden. Ze werd daar ontvangen door Fries acteur Freark Smink. We hadden afgesproken dat Freark daarbij een lang welkomstgedicht, in het Nederlands, voor zou dragen. We bespraken het vooraf, en Freark ging daarmee akkoord: hij leek het prachtig te vinden. Ik stond voor het stadhuis, aan de overkant, toen Smink begon. En, oh, wat heb ik gelachen. Hij gaf daar een wel heel vrije interpretatie van het gedicht weer, met naast zich de slanke gestalte van de nieuwe burgemeester. Gelukkig heeft ze het originele, ingelijste, gedicht daarna wel gekregen.
Op een dag, ze was nog maar pas begonnen in Bolsward, kreeg Vroegindeweij bezoek van een aantal Europarlementariërs. Ze vroeg me mee te gaan op een wandeling door de stad, om uiteindelijk af te sluiten in de hervormde Sint Maartenskerk. Het was een aangename wandeling, herinner ik me. Enthousiast sprak ze over haar nieuwe standplaats en wees op een aantal oude en opvallende gebouwen in de stad. Ik vulde haar waar nodig aan en zo bereikten we de aloude Sint Maartenskerk. We beklommen allereerst het indrukwekkende Hinsz-orgel en keken uit over de gotische pseudo-basiliek. Wat ik me nog goed herinner, was dat ze al heel veel afwist van deze kerk en daarover met oprechte bewondering sprak tegen de Europese politici. En mijn gedachte was: de cirkel voor de domineesdochter is bijna rond, dit is haar plek.
En dat bleek: na haar ambtstermijn in Bolsward bleef ze er wonen en werd actief binnen de kerkelijke organisatie.
Niet alles verliep tijdens haar ambtsperiode even vlekkeloos. Naast innemend en belangstellend kon ze ook nogal eigenwijs (naar eigen zeggen!) en eigengereid zijn. Enkele aanvaringen met plaatselijke organisaties vloeiden daaruit voort. Een kritische reactie vanuit het college of gemeenteraad viel niet te vernemen.
Ze had in de tijd dat ze, meest als secretaresse en ombudsvrouw, in Den Haag actief was in de politiek, eerst ARP, later CDA, een positief imago opgebouwd. Met name de oud-fractievoorzitter van het CDA in de Tweede Kamer, Willem Aantjes (ARP/CDA), waardeerde haar zeer. Deze Aantjes was ook aanwezig bij haar installatie op 16 oktober 2003. Na afloop begeleidde ik hem naar zijn auto achter het stadhuis. Onderweg sprak hij lovende woorden over Vroegindeweij: “Een goede vrouw’. En: ‘Gefeliciteerd met jullie nieuwe burgemeester’. Hij meende volledig wat hij zei.
© Jan Vijver
© Willem Haanstra
Dit is het laatste artikel in een reeks van tien over de Bolswarder burgemeesters.