Door Frans Timmermans, bron: https://www.linkedin.com/pulse/vertrouwen-vooruitgang-frans-timmermans-z7oge/
De openingsceremonie van de Olympische Spelen in Parijs afgelopen zomer was net als de sportprestaties een viering van hoop, optimisme en diversiteit. Het vormde zo’n enorm contrast met onze tijdsgeest van tobberigheid, gesomber en angstbeelden. Het drong mij de vraag op: hoe krijgen we weer vertrouwen in vooruitgang, nu we dagelijks worden geconfronteerd met politieke krachten die geen kans voorbij laten gaan om ons allemaal de put in te praten? Voor conservatieve krachten vormde zelfs de ceremonie in Parijs aanleiding om het onvermijdelijke verval van onze samenleving nog maar eens uit te roepen. Ditmaal vanwege drag queens, in plaats van moslims of asielzoekers. Hadden ze deze zomer niks beters te doen en waren er geen echte problemen om je druk over te maken, zoals het lerarentekort, de armoede of de woningnood?
De problemen waar we vandaag mee worden geconfronteerd, betekent niet het obsessief herhalen van doemscenario’s maar dat we juist moeten nadenken over de samenleving die we wél willen.
Nu meer dan ooit is het van belang om een weerwoord te bieden op alle krachten die elke dag zwemmen in pessimisme. De problemen waar we vandaag de dag mee geconfronteerd worden, betekent niet het obsessief herhalen van doemscenario’s, maar dat we juist na moeten denken over de samenleving die we wél willen. Zo nemen we iedereen mee in de belofte van vooruitgang: vooruitgang voor onszelf en voor de generaties na ons.
Vertrouwen in vooruitgang komt niet dichterbij als we blijven vasthouden aan recepten uit het verleden. Een van die oude recepten is het idee dat de staat een onderdanig dienaar moet zijn van Keizer Markt en dat kapitaal vrije baan moet krijgen, omdat rijkdom dan vanzelf bij de werkende meerderheid terechtkomt. Dat is bewezen onzin. Arbeid loont niet terwijl er exorbitante rijkdom aan de top is. Het is veel makkelijker om geld te verdienen met geld dan met werk. En dat zijn bewuste keuzes geweest van politici die zich jarenlang hebben ingezet om de lasten op kapitaal te verlagen. En daardoor is de overheid niet langer in staat om in basisbehoeften van burgers te voorzien.
Lonen moeten voldoende zijn om van te leven, we moeten zorgen dat iedereen beschermd is bij ziekte, werkloosheid en pech én we moeten zorgen dat mensen kunnen rekenen op een fijne en betaalbare woning.
Het is daarom onbegrijpelijk dat dit kabinet terugkeert naar ouderwetse ideeën. Het minimumloon blijft laag om de loonkosten te drukken. Er wordt bezuinigd op onderwijs en investeringen in verduurzaming. Tegelijkertijd gaan de belastingen voor de rijksten omlaag, want het geld dat er aan de top wordt vergaard zal uiteindelijk toch wel in de portemonnee van de rest belanden.
Als we de samenleving enthousiast willen maken voor de toekomst, dan moeten we mensen in de eerste plaats houvast bieden in het leven. Concreet: lonen moeten voldoende zijn om van te leven, zonder afhankelijk te zijn van onzekere toeslagen. We moeten de gaten in ons sociale vangnet dichten en ervoor zorgen dat iedereen beschermd is bij ziekte, werkloosheid en pech. En we moeten zorgen dat mensen kunnen rekenen op de stabiliteit van een fijne en betaalbare woning, waarvoor veel meer locaties beschikbaar moeten komen. De intensieve veehouderij neemt te veel ruimte in en gijzelt ons land. Het wordt tijd dat we de belangen van woningzoekenden en de natuur zwaarder gaan wegen en daarvoor meer ruimte beschikbaar stellen.
De lasten op arbeid moeten verlicht worden en de lasten voor de meest vermogenden verzwaard, zodat we onze welvaart eerlijk kunnen delen.
Willen we mensen weer vertrouwen in vooruitgang geven dan is ook eerlijkheid onontbeerlijk. Één van de kenmerken van radicaal rechtse politiek is dat hun sociaaleconomische beleid veel weg heeft van de slogan van ‘De Tegenpartij’ van Jacobse en Van Es: ‘Geen gezeik, iedereen rijk’. Die politiek belooft mensen gouden bergen zonder duidelijk te zijn over welke keuzes er gemaakt worden.
In mijn visie is het onvermijdelijk om de komende jaren de lasten op arbeid te verlichten en de lasten voor de meest vermogenden te verzwaren, omdat er zóveel mogelijk wordt als we onze welvaart eerlijk delen en moedige keuzes durven maken. We kunnen pijnlijke bezuinigingen terugdraaien, en nieuwe bezuinigingen voorkomen. We kunnen de tweedeling in onze samenleving tegengaan, en investeringen in de toekomst mogelijk maken. Ik geloof dat we er een beter land voor terugkrijgen.
Wij kiezen altijd de kant van arbeid boven kapitaal, en strijden voor de bevordering van gemeenschapszin en de bescherming van individuele rechten en vrijheden.
De makkelijkste en eerste keuze is om af te zien van het plan om de lasten op winst en vermogen met 1,5 miljard euro te verlagen. GroenLinks-PvdA zal voorstellen alleen steunen die bijdragen aan een socialer beleid dat vooruitgang mogelijk maakt. En dus zullen we strijden tegen een beleid dat miljardencadeaus uitdeelt aan vermogenden en de allerrijksten, en werkende mensen opzadelt met miljardenbezuinigingen.
Linkse politiek moet de moet opbrengen vooruitgang opnieuw te verbeelden. Voor ons betekent dat: altijd de kant van arbeid kiezen boven kapitaal, en strijden voor de bevordering van gemeenschapszin en de bescherming van individuele rechten en vrijheden, voor openheid en diversiteit en voor een koers die de toekomst omarmt, zonder daarbij de bedreigingen te ontkennen die we op het pad ernaartoe tegen zullen komen. Ik heb er vertrouwen in dat dit kan.
Bovenstaande tekst hoort bij de Binnenhoflezing die Frans Timmermans hield op 4 september. De volledige tekst daarvan treft u aan via:
https://groenlinkspvda.nl/nieuws/binnenhoflezing-2024-door-frans-timmermans/