Een bijzondere politieke kwestie doet zich vanaf oktober 2019 voor tussen het gemeenteraadslid Selo Boxman van LIJST058 en de gemeente Leeuwarden.
Hieronder eerst een samenvatting van deze zaak, omschreven door dossier Liwwadders.
In oktober 2019 werd het raadslid Selo Boxman van de partij LIJST058 beschuldigd van het schenden van de integriteitsregels van de gemeenteraad van Leeuwarden. Boxman zou informatie hebben gedeeld met het Eindhovense ict-bedrijf Split Vision dat in conflict was geraakt met de gemeente Leeuwarden. De mailwisseling die door de raadsgriffier aan haar fractievoorzitter was verzonden stuurde zij namens haar fractie door aan het bedrijf.
LIJST058 wilde opheldering over het conflict en vroeg een reactie van Split Vision op de mail van de griffie. De partij was juist opgericht om dit soort zaken grondig te onderzoeken en om die reden was het een logische stap om verschillende partijen te raadplegen.
Hoewel het niet om een vertrouwelijke mail ging, werd de zaak hoog opgenomen, nadat de bewuste mail deel uitmaakte van de processtukken. De toenmalige gemeentesecretaris Reindert Hoek, de hoogste ambtenaar van de gemeente, vond dat burgemeester Buma in actie moest komen. De pas aangetreden burgemeester volgde zijn gemeentesecretaris en schakelde het advocatenbureau Capra in om de zaak te onderzoeken. Capra kwam niet tot een stevige aanklacht, anders dan dat Boxman op de lange tenen van een ambtenaar was gaan staan.
Maar het leed was toen al geschied. Een geschrokken en ontdane Boxman zag haar eer en goede naam aangetast en raakte tot haar schrik bovendien de steun van haar fractie kwijt. Zij besloot daarom de Leeuwarden politiek te verlaten. Het geschil tussen de gemeente Leeuwarden en het Eindhovense bedrijf Slpit Vision is nog altijd niet ten einde.
Hieronder het deel 6, het laatste onderdeel, van een uitgebreide brief van de Leeuwarder Jorna over de zaak Selo Boxman aan de gemeenteraad.
Kennelijk viel dit bericht niet in goede aarde. Omdat ik geen enkele reactie ontving heb ik op 8 augustus 2020 bij de raad een klacht ingediend tegen de burgemeester en griffier met verwijzing naar mijn brief van 26 juli
2020.
Op 2 september 2020 schrijft de griffier een advies aan de burgemeester en naar mag worden aangenomen ook aan mevrouw De Koning als voorzitter van het presidium, ten behoeve van een overleg (bijlage 14).
Hij schrijft in zijn advies onder meer dat de raad geen aanleiding ziet tot een behandeling van de klacht omdat ”de raad op basis van het advies van de burgemeester tot eigen oordeelsvorming is gekomen”.
Het advies van de griffier resulteert in een raadsvoorstel van de vicevoorzitter van de raad mevrouw De Koning voor de raadsvergadering van 22 september 2020 (bijlage 15) en een antwoordbrief (bijlage 16) die beide worden besproken in de vergadering van het presidium op 9 september 2020.
Opnieuw wordt de raad op het verkeerde been gezet door de griffier, de burgemeester en de vicevoorzitter van de raad mevrouw De Koning, die de democratische spelregels niet al te nauw lijken te nemen.
In het raadsvoorstel en antwoordbrief worden de bepalingen met betrekking tot de behandeling van klachten met voeten getreden.
Het advies in namelijk strijd met artikel 9:7 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) dat bepaalt dat de behandeling van de klacht niet geschiedt door een persoon die bij de gedraging waarop de klacht betrekking heeft, betrokken is geweest. Ook wordt niet voldaan aan de doorzendplicht volgens de Awb, die in dit geval bepaalt dat de raad de klacht over de burgemeester dient door te zenden aan de
burgemeester als bestuursorgaan.
N.B.: De bepaling in artikel 3 van de Klachtenregeling Leeuwarden 2018 dat de burgemeester klachten behandelt over gedragingen van de raadsgriffier en over de gedragingen van de raad en individuele leden van de raad is in strijd met de uitgangspunten van de dualisering van het gemeentebestuur.
De bewering in de brief dat “de integriteitskwestie waarop de klacht betrekking heeft onderwerp van debat en besluitvorming in de raad is geweest” is, gelet op de hierboven beschreven gang van zaken rond de raadsvergadering van 26 februari 2020 een gotspe.
Er is in het geheel geen sprake geweest van een debat maar wel van een
georkestreerde ordinaire afrekening met een democratisch gekozen raadslid. De vergadering is afgesloten met een door de burgemeester geformuleerde conclusie, er is geen besluit genomen en er is niet gestemd (bijlage 17).
In het raadsvoorstel en de antwoordbrief is de zinsnede ”de raad op basis van het advies van de burgemeester tot eigen oordeelsvorming is gekomen” weggelaten, vermoedelijk omdat de burgemeester inmiddels de bui zag hangen. Daarmee dient het eerste signaal zich aan dat de burgemeester zich tracht te onttrekken aan zijn verantwoordelijkheid voor zijn handelen in het integriteitsonderzoek tegen Selo Boxman. De opmerking dat “de gemeenteraad het aangewezen orgaan is om deze brief vast te stellen” is op geen enkel voorschrift gebaseerd en is kennelijk bedoeld om opnieuw de raad te committeren aan het handelen van de burgemeester.
Een tweede voorbeeld die de conclusie rechtvaardigt dat de raad opgehouden is in onafhankelijkheid en zorgvuldigheid te functioneren en niet meer in staat kan worden geacht enige democratische controle op het door de burgemeester gevoerde integriteitsbeleid uit te oefenen, wordt gegeven door Julie Bruijnincx, fractievoorzitter van D66 in haar hoedanigheid van vicevoorzitter van de raad, in een poging de
kwestie Selo Boxman in de doofpot te houden.
Op 2 januari 2022 heb ik bij de gemeenteraad van Leeuwarden een klacht ingediend tegen de burgemeester en griffier omdat ik het onomstotelijk bewijs had verkregen dat zij zich in het integriteitsonderzoek tegen Selo Boxman vooringenomen en onzorgvuldig hadden gedragen en dat de burgemeester de raad onjuist en onvolledig had ingelicht en misleid (Bijlage 18 en 5)
Terwijl de klacht aan de raad is gericht, stuurt de griffier op 10 januari 2022 een e-mail aan de burgemeester:
Goedemorgen, Bijgaand de volgende brief / klacht van de heer Jorna. Hij heeft vorige week een ontvangstbevestiging van mij gekregen. Mogelijk hebben jullie de mail al eerder gezien, want hij was ook aan Sybrand gericht. Ik ga met ………….overleggen om te kijken wat we nu verder voor actie moeten ondernemen en wie we daar on moeten betrekken om er voor te zorgen dat we de goede dingen doen. Gr. Frans
In de raadsvergadering van 16 februari 2022 besluit de raad op basis van een onder verantwoordelijkheid van portefeuillehouder burgemeester Sybrand Buma door de adjunct-griffier opgesteld en door de vicevoorzitter Julie Bruijnincx ingediend raadsvoorstel, de klacht tegen de burgemeester en griffier niet inhoudelijk te behandelen.
De argumentatie die de vicevoorzitter en de adjunct-griffier gebruiken getuigt van ondeskundigheid en een gebrek aan kennis van de meest elementaire beginselen van het bestuursrecht (bijlage 19).
De raad zou op grond van artikel 9:8 lid 1 sub b AWB volgens hen niet verplicht zijn om de klacht in behandeling te nemen als die klacht betrekking heeft op een gedraging jegens klager die langer dan en jaar voor indiening van de klacht heeft plaatsgevonden.
De gedraging van burgemeester en griffier hebben weliswaar jegens Selo Boxman plaatsgevonden, maar zij is niet de klager. Dat betekent, dat de raad op aangeven van de vicevoorzitter Julie Bruijnincx een
ondeugdelijk en onrechtmatig besluit heeft genomen met het oogmerk te voorkomen dat de waarheid rond het handelen van de burgemeester en griffier en inmiddels ook met betrekking tot het handelen van de leden van het presidium, aan het licht zou komen.
Sindsdien sleept de kwestie zich voort en begint steeds groteskere vormen aan te nemen.
De raad verkeert in de greep van de burgemeester die zich door toedoen van het presidium buiten de democratische controle probeert te plaatsen en zich nog steeds, ongehinderd door de raad, aan zijn verantwoordelijkheid tracht te onttrekken. De burgemeester wekt de indruk zich nog steeds onaantastbaar te wanen maar heeft kennelijk niet door dat hij zich zodanig in de nesten heeft gewerkt, daarbij geholpen
door zijn juridische adviseurs, de griffier en de wethouder Gijs Jacobse van
Gemeentebelangen, eerder als fractievoorzitter medeplichtig aan de onrechtvaardige en oneerlijke behandeling van Selo Boxman, aan wie de burgemeester zijn wettelijke zorgplicht voor een zorgvuldige klachtenbehandeling heeft opgedragen (Sic!), dat hij niet meer in staat kan worden geacht naar behoren uitvoering te geven aan zijn wettelijke taak om de bestuurlijke integriteit te bevorderen.
De legitimiteit van de huidige raad is geërodeerd als gevolg van het gedrag van de raadsleden, die als lid van het eerdere presidium hun zelfstandigheid en onafhankelijkheid als raadslid hebben verkwanseld. Zij zijn toerekenbaar tekort geschoten in de kernwaarden onafhankelijkheid en
zorgvuldigheid en hebben daarmee ook de huidige raad gecorrumpeerd.
Illustratief in dit verband is dat het in de huidige raad benoemde raadslid Carlijn Niesink, fractievoorzitter van de ChristenUnie en tevens lid van de
Werkgeverscommissie van de raad, bij monde van mevrouw De Koning heeft aangegeven geen reden te hebben om te twijfelen aan de integriteit van de griffier, ondanks de ernstige en niet weerlegde beschuldigingen die op hem rusten. Zij roept daarmee ernstige twijfels op wat betreft de onafhankelijkheid en zorgvuldigheid waarmee zij wordt geacht haar raadslidmaatschap uit te oefenen.
Wat betreft de raadsleden die als lid van het eerdere presidium deel uitmaken van de huidige raad verwijs ik naar de inleiding van de ook hen onderschreven “Gedragscode integriteit Leden van de Gemeenteraad in de gemeente Leeuwarden 2016” waar wordt geschreven dat integriteit van politieke ambtsdragers verwijst naar de zorgvuldigheid die zij moeten betrachten bij het invullen van hun rol in de democratische rechtsstaat.
Dat betekent de verantwoordelijkheid nemen die met de functie samenhangt en bereid zijn verantwoording af te leggen, aan collega-bestuurders en/of (leden van) de volksvertegenwoordiging en bovenal aan de burger. In de democratische rechtsstaat dient een ieder zich te houden aan de wetten en regels die op democratische wijze zijn vastgesteld. Dat geldt zeker voor politieke ambtsdragers die (mede) verantwoordelijk
zijn voor de totstandkoming van die wetten en regels. Zonder dat zal het vertrouwen in de democratische rechtsstaat worden ondermijnd en het draagvlak voor de naleving van de wetten en regels verdwijnen. Vertrekpunt voor de politieke ambtsdrager is dan ook de eed of gelofte die de politieke ambtsdrager bij de ambtsaanvaarding aflegt.
Integriteit is niet alleen een kwestie van regels maar ziet ook op de onderlinge omgangsvormen. Een respectvolle omgang met burgers en organisaties, tussen politieke ambtsdragers onderling en tussen politieke ambtsdragers en medewerkers, met behoud van eigen politieke inhoud en stijl, is van groot belang.
De kwestie Selo Boxman heeft ook het gebrek aan bestuurlijke hygiëne van de gemeente Leeuwarden blootgelegd. Als gevolg van het ontbreken van enig zelfreinigend vermogen en het gebrek aan het vermogen tot zelfreflectie in het gemeentebestuur heeft het handelen van
burgemeester, griffier de bestuurlijke integriteit ernstig in het geding gebracht. Om op zijn minst het vertrouwen in de gemeentelijke democratie en de rol van de gemeenteraad daarin enigszins te herstellen geef ik u in overweging om alsnog uitvoering te geven aan het advies van professor Winter dat hij in januari 2020 op verzoek van de griffier heeft uitgebracht, om een onderzoek te doen instellen naar het handelen van de burgemeester en de griffier in het integriteitsonderzoek tegen Selo
Boxman, met dien verstande, dat dit naar mijn mening dient te worden uitgebreid met ook een onderzoek naar de rol van het presidium en de raad in dit onderzoek.
Ik geef u in overweging de suggestie van de heer Winter over te nemen om een beroep te doen op een ondersteunende rol van de Commissaris van de Koning in Fryslân ex. artikel 182 lid 1 sub c Provinciewet (“Het adviseren en bemiddelen bij verstoorde bestuurlijke verhoudingen in een gemeente en wanneer de bestuurlijke integriteit van een gemeente in het geding is”).
Voor de goede orde merk ik op, dat ik de Commissaris van de Koning in Fryslân van meet af aan op de hoogte heb gehouden van alle ins en outs van de kwestie Selo Boxman.
Mocht u besluiten geen uitvoering te geven aan het advies van professor Winter (waarvan ik dan graag bericht ontvang), zal ik niet aarzelen om de demissionair Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op de hoogte stellen van de ernstige mate waarin de bestuurlijke integriteit in de gemeente Leeuwarden door toedoen van de burgemeester in het geding is gebracht en de mate waarin de gemeenteraad van Leeuwarden tekort is geschoten in de democratische controle op het doen en laten van de burgemeester in het integriteitsonderzoek tegen het raadslid
van Lijst058.
Wat betreft de verantwoordelijkheid van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor de (her)benoeming van burgemeesters, zal ik hem voorhouden dat een herbenoeming van de burgemeester van Leeuwarden zonder dat deze zich heeft verantwoord voor het misbruik van integriteitsonderzoek jegens Selo Boxman, een klap in het gezicht van de democratie in de gemeente Leeuwarden zal betekenen.
Een afschrift van deze brief zend ik aan de burgemeester van Leeuwarden, aan de wethouder Gijs Jacobse en aan de Commissaris van de Koning in Fryslân.
Hoogachtend,
G.C.M. Jorna.
Bijgevoegd:
Bijlage 1: 2023 09 18 De Volkskrant Een melding van een integriteitsschending kan een integriteitsschending op zich zijn;
Bijlage 2: 2023 03 14 Gmail aan de voorzitter Werkgeverscommissie – De griffier en het integriteitsonderzoek tegen Selo Boxman;
Bijlage 3: 2023 03 28 Gmail van de leden Werkgeverscommissie – De griffier en het integriteitsonderzoek tegen Selo Boxman;
Bijlage 4: 2023 03 27 Mail van Van der Heide aan Eline de Koning advies aan werkgeverscommissie over reactie naar Jorna;
Bijlage 5: 2022 01 02 Toelichting bij de brief aan de gemeenteraad van Leeuwarden d.d. 2 januari 2022 klacht tegen de burgemeester (zie ook Bijlage 18);
Bijlage 6: 2021 11 08 Brief aan de gemeenteraad De burgemeester als hoeder van
integriteit? Onderzoek naar de positie van de burgemeester in het lokale
integriteitssysteem en het integriteitsonderzoek tegen Selo Boxman;
Bijlage 7: 2019 11 29 Mail van Van der Heide aan Buma proeve van een brief aan de raad (zie ook bijlage 9);
Bijlage 8: 2019 12 02 Mailwisseling tussen Buma en Van der Heide – heeft
conceptbrief aan raad aangepast + reactie van Van der Heide;
Bijlage 9: 2019 12 05 Brief van de burgemeester aan de gemeenteraad – Uitkomsten integriteitsonderzoek (zie ook bijlage 7);
Bijlage 10: 2019 12 18 Verklaring Selo Boxman op het integriteitsonderzoek door bureau Capra;
Bijlage 11: 2019 12 18 Woordelijke transcriptie van de raadsvergadering van 18 december 2019;
Bijlage 12: 2020 01 05 Advies van prof Winter aan de griffier Afhandelen mogelijke integriteitsschending raadslid Boxman;
Bijlage 13: 2020 02 26 Woordelijke transcriptie van de raadsvergadering van 26 februari 2020;
Bijlage 14: 2020 09 02 Mailwisseling tussen Van der Heide en Buma over brief aan Jorna nav diens klacht van 2020 08 08;
Bijlage 15: 2020 09 22 Raadsvoorstel besluit tot antwoord gemeenteraad op brief en klacht over integriteitsonderzoek;
Bijlage 16: 2020 09 22 Antwoord gemeenteraad op brieven over
integriteitsonderzoek;
Bijlage 17: 2020 02 26 Besluitenlijst Besluitvorming (raad) 26 februari 2020;
Bijlage 18: 2022 01 02 Klacht aan de gemeenteraad van Leeuwarden met betrekking tot het integriteitsonderzoek tegen mevrouw Boxman (zie ook Bijlage 5);
Bijlage 19: 2022 02 16 Raadsvoorstel antwoord op brief – niet behandelen klacht
Eerder verscheen: