Een bijzondere politieke kwestie doet zich vanaf oktober 2019 voor tussen het gemeenteraadslid Selo Boxman van LIJST058 en de gemeente Leeuwarden.
Hieronder eerst een samenvatting van deze zaak, omschreven door dossier Liwwadders.
In oktober 2019 werd het raadslid Selo Boxman van de partij LIJST058 beschuldigd van het schenden van de integriteitsregels van de gemeenteraad van Leeuwarden. Boxman zou informatie hebben gedeeld met het Eindhovense ict-bedrijf Split Vision dat in conflict was geraakt met de gemeente Leeuwarden. De mailwisseling die door de raadsgriffier aan haar fractievoorzitter was verzonden stuurde zij namens haar fractie door aan het bedrijf.
LIJST058 wilde opheldering over het conflict en vroeg een reactie van Split Vision op de mail van de griffie. De partij was juist opgericht om dit soort zaken grondig te onderzoeken en om die reden was het een logische stap om verschillende partijen te raadplegen.
Hoewel het niet om een vertrouwelijke mail ging, werd de zaak hoog opgenomen, nadat de bewuste mail deel uitmaakte van de processtukken. De toenmalige gemeentesecretaris Reindert Hoek, de hoogste ambtenaar van de gemeente, vond dat burgemeester Buma in actie moest komen. De pas aangetreden burgemeester volgde zijn gemeentesecretaris en schakelde het advocatenbureau Capra in om de zaak te onderzoeken. Capra kwam niet tot een stevige aanklacht, anders dan dat Boxman op de lange tenen van een ambtenaar was gaan staan.
Maar het leed was toen al geschied. Een geschrokken en ontdane Boxman zag haar eer en goede naam aangetast en raakte tot haar schrik bovendien de steun van haar fractie kwijt. Zij besloot daarom de Leeuwarden politiek te verlaten. Het geschil tussen de gemeente Leeuwarden en het Eindhovense bedrijf Slpit Vision is nog altijd niet ten einde.
Hieronder deel 2 van een uitgebreide brief van de Leeuwarder Jorna over de zaak Selo Boxman aan de gemeenteraad.
BRIEF, DEEL 2
G.C.M. Jorna
Troelstrapark 18
8918 MA Leeuwarden
Aan de gemeenteraad van Leeuwarden
Postbus 21000
8900 JA Leeuwarden
Onderwerp: het presidium van de gemeenteraad van Leeuwarden is medeplichtig aan de onrechtvaardige en oneerlijke behandeling van het raadslid van Lijst058 Selo Boxman in het tegen haar ingestelde integriteitsonderzoek door de burgemeester van Leeuwarden
Leeuwarden, 18 oktober 2023
Geachte leden van de raad,
Om het waarheidsgehalte van de bewering van mevrouw De Koning te kunnen beoordelen, heb ik met een beroep op de Wet open overheid informatie over de betrokkenheid van de raad in het integriteitsonderzoek tegen het raadslid van Lijst058 Selo Boxman, opgevraagd en verkregen.
Ik sluit daarbij aan op de toelichting bij de aan uw raad gezonden klacht d.d. 2 januari 2022 tegen de burgemeester van Leeuwarden en de griffier van de gemeenteraad, wegens vooringenomenheid en onzorgvuldigheid in het integriteitsonderzoek tegen het voormalig raadslid van Lijst058 Selo Boxman, die ik voor de volledigheid heb bijgevoegd (bijlage 5, zie ook bijlage 18)
In de avond van 10 oktober 2019 heeft de burgemeester in de vergadering van het presidium van de raad medegedeeld “dat er naar zijn mening voldoende reden was om, conform het betreffende protocol, na het vooronderzoek een onderzoek naar de geconstateerde feiten te laten uitvoeren”.
Wat de geconstateerde feiten waren valt niet na te gaan.
De gemeentesecretaris en de griffier hadden de burgemeester gemeld dat het raadslid van Lijst058 Selo Boxman zich niet integer had gedragen, maar een rapportage van hen, aan de hand waarvan de aard en de ernst van de vermeende integriteitsschending zou kunnen worden beoordeeld, ontbrak omdat die niet was gemaakt. Ook heeft de burgemeester geen verslag overgelegd van het gesprek dat hij en de griffier met mevrouw Boxman hadden gehad ofwel het verslag van het vooronderzoek.
Dat was niet gemaakt. En de burgemeester had ook nog geen onderzoeksopdracht voor het vervolgonderzoek geformuleerd.
Kortom, er was geen enkele inbreng van de burgemeester en griffier in het presidium van controleerbare feiten, omstandigheden en verdenkingen.
Desondanks hebben de leden van het presidium ingestemd met een extern
integriteitsonderzoek tegen het raadslid van Lijst058 Selo Boxman, met alle risico’s en consequenties van dien.
Of dit impliciet of expliciet is gebeurd en of iemand bezwaar heeft gemaakt of de vraag heeft gesteld wat dan niet integer was aan het handelen van Selo Boxman en vanwaar de tijdsdruk, valt niet na te gaan.
De griffier heeft, in strijd met artikel 5 van de instructie voor de griffier gemeente Leeuwarden 2014, verzuimd een verslag van deze vergadering van het presidium te maken. De fractievoorzitter van Lijst058 was niet bij de vergadering aanwezig maar is naderhand door de burgemeester geinformeerd over de vervolgstappen.
N.B.: De burgemeester licht een tip van de sluier op in zijn bijdrage van 19
juni 2020 aan een masterscriptie van de Publieke Sector Universiteit Leiden
met als titel “De burgemeester als hoeder van de integriteit? Een onderzoek naar de positie van de burgemeester in het lokale integriteitssysteem” waarover ik de raad met mijn brief van 8 november 2021 heb geinformeerd (bijlage 6):
De burgemeester van Leeuwarden geeft ook aan te maken te hebben gehad met een verschil van inzicht tussen hemzelf en een aantal raadsleden. Dit verschil kwam aan het licht naar aanleiding van integriteitsincident in de gemeente, waarbij vertrouwelijke informatie via een raadslid gelekt was naar een wederpartij van de gemeente in een rechtszaak. Het viel de burgemeester bij het bespreken van het voorval op dat er onder bepaalde raadsleden ietwat losjes werd aangekeken tegen de gedragscode, met daarbij ook het sentiment dat hetgeen was voorgevallen “toch moest kunnen”. De burgemeester geeft aan dat het incident door raadsleden ook vrij snel werd afgedaan als een individuele kwestie, ondanks dat de burgemeester probeerde te wijzen op het algeheel belang van zorgvuldige omgang met informatie en de afspraken zoals deze zijn vastgelegd in de gedragscode. De burgemeester heeft nadrukkelijk aangegeven dat de afspraken in de code helder zijn, met daarbij de opmerking dat hij geen ‘ingroeimodel’ zou accepteren wat betreft de omgang met deze regels. Toch geeft de burgemeester zelf ook aan dat het lekken van informatie als integriteitsovertreding wel een ‘ingewikkelde’ is. Puur door de ernst van dit specifieke geval kwam er een integriteitsonderzoek, waar de burgemeester aangeeft dat dit normaal niet zou gebeuren.
Uit het feit dat een dag later al Capra Advocaten te Zwolle als onderzoeksbureau wordt ingeschakeld voor het vervolgonderzoek, kan worden geconcludeerd dat de burgemeester en de griffier er vanuit zijn gegaan daarvoor groen licht te hebben gekregen van het presidium.
Mevrouw De Koning was als vicevoorzitter van de raad en voorzitter van het presidium bij deze vergadering aanwezig. Haar instemming met het vervolgonderzoek betekende ook dat zij als voorzitter van de Werkgeverscommissie de griffer impliciet toestemming verleende om
werkzaamheden uit te oefenen voor de burgemeester in diens hoedanigheid van bestuursorgaan belast met de zorg voor de bestuurlijke integriteit.
Een dienstverleningsovereenkomst, noodzakelijk vanuit de optiek van
functiescheiding in het kader van de dualisering van het gemeentebestuur maar ook bedoeld voor goed werkgeverschap, is nimmer opgesteld.
Dat betekent dat vanaf dat moment de griffier rechtstreeks zijn opdrachten zou ontvangen van de burgemeester in diens hoedanigheid van portefeuillehouder bestuurlijke integriteit en niet in diens hoedanigheid van voorzitter van de raad. Dat betekent ook, dat vanaf dat moment de gemeenteraad de bestuurlijke verantwoordelijkheid zou dragen voor het handelen van de griffier in het integriteitsonderzoek tegen Selo Boxman.
N.B.: In de toelichting op artikel 2 van de Verordening Wetgeverscommissie ex artikel 83 Gemeentewet van de gemeente Leeuwarden valt onder meer te lezen:
“De burgemeester is wel lid van het college en hij stuurt dus rechtstreeks de secretaris aan, maar niet de griffier. De griffier is niet aan hem ondergeschikt. De burgemeester is echter wel technisch voorzitter van de raad en zal in die hoedanigheid vaak een beroep doen op de griffier”.
Op 29 november 2019 worden de leden van het presidium door de griffier
uitgenodigd voor een vergadering op 4 december 2019.
Het vervolgonderzoek is dan afgerond. Met de uitnodiging ontvangen zij het definitieve rapport van de onderzoekster van Capra Advocaten, zonder de bijlagen, met de opmerking dat het rapport strikt vertrouwelijk is en later, geanonimiseerd, aan de raad zal worden aangeboden.
Op 3 december 2019 ontvangt mevrouw De Koning, vicevoorzitter van de raad en voorzitter van het presidium, een e-mail van de griffier:
“Hoi, dit is de tekst van de oplegger als het stuk naar de raad gaat. Inhoudelijk zijn Sybrand en ik het eens over dit stuk. Moet nog wel opgeleukt, opmaak e.d. Er is inmiddels een belafspraak met Capra morgenochtend. Ik houd je wel op de hoogte”.
Mevrouw De Koning kan in de concept oplegger lezen dat de burgemeester voornemens is de pers te informeren over zijn conclusies uit het onderzoek voordat die aan Selo Boxman bekend zijn gemaakt en voordat de kwestie in de raad zal worden besproken. Zij weet dan al dat Selo Boxman, zonder dat zij zich heeft kunnen verdedigen, aan de
openbare schandpaal zal worden genageld, maar doet niets om dat te voorkomen.
De griffier had eerder een concepttekst van de oplegger opgesteld en die op 29 november 2019 aan de burgemeester voorgelegd (bijlage 7).
Op 2 december 2019 schrijft de burgemeester aan de griffier: ”Hierbij de aangepaste oplegger. Kijk er maar weer kritisch naar” (bijlage 8).
Vergelijking van het concept van de griffier met de uiteindelijke aanbiedingsbrief van 5 december 2019 leert dat de burgemeester een aantal wijzigingen op het concept heeft doorgevoerd. Hij laat daarin opnemen dat hij van mening is dat de handhaving van de integriteit het
meest gediend is met de openbaarmaking van het rapport (bijlage 9).
NB: In de eerder genoemde scriptie “De burgemeester als hoeder van de
integriteit? Een onderzoek naar de positie van de burgemeester in het lokale integriteitssysteem” laat de burgemeester het volgende optekenen:
De burgemeester van Leeuwarden benoemt het zelf lastig te hebben ervaren dat door de bestaande procedure rondom integriteitsincidenten er redelijk snel in de openbaarheid getreden moest worden. De burgemeester stelt –gelet op de kwetsbaarheid- zich meermaals te hebben afgevraagd of het niet beter zou zijn geweest om de zaak klein te houden (Sic!)
Veelzeggend is de reactie van de griffier als die schrijft: “Gezien. Ik begrijp de aanpassingen en kan er prima mee uit de voeten. De vraag of uw raad wel kan als de voorzitter van de raad zich tot de raad richt ben ik nog niet over uit. Alhoewel niet dringend en relevant voor de inhoud vind ik het wel een mooie vraag. De meningen verschillen daarover. Ik ga er eens met een echt deskundige over doorpraten. Gr.”.
De griffier verkeert tot op dat moment nog in de veronderstelling dat hij dienstbaar ister in diens hoedanigheid van voorzitter van de raad.
Hij realiseert zich niet dat de burgemeester handelt als portefeuillehouder bestuurlijke integriteit en niet als voorzitter van de raad. Het wil kennelijk maar moeilijk tot de griffier doordringen dat hij zich in een spagaat
bevindt en de burgemeester hem gebruikt en hij zich laat gebruiken als zijn
kabinetschef of persoonlijk secretaris.
Op 4 december 2019 vindt een vergadering van het presidium plaats waarin het onderzoeksrapport van Capra Advocaten wordt besproken.
Aangenomen kan worden dat het concept van de begeleidende brief van de burgemeester aan de raad van 5 december 2019, de zogenaamde oplegger die mevrouw De Koning eerder had ontvangen, is besproken en dat de leden van het presidium hebben ingestemd met de conclusies van de burgemeester.
Dat betekent dat zij ook hebben ingestemd met diens voornemen het
onderzoeksrapport samen met zijn conclusies naar buiten te brengen alvorens die met Selo Boxman en de raad zijn besproken.
Ondanks dat de leden van het presidium gedurende vier dagen de tijd hebben gehad het onderzoeksrapport te bestuderen, is het kennelijk niemand opgevallen dat de conclusies van de burgemeester niet waren te herleiden tot de resultaten van het onderzoek. Deze hebben Selo Boxman namelijk vrijgepleit van een integriteitsschending. Ook is het kennelijk niemand opgevallen dat de burgemeester heeft verzuimd Selo
Boxman het recht van wederhoor op zijn conclusies te geven alvorens die aan de pers te geven.
In de middag van 5 december 2019 tussen 14.06 en 15.16 uur vindt e-mailverkeer plaats tussen de adjunct-griffier Coco Hoving, de persvoorlichting van de gemeente en Selo Boxman over een concept persverklaring van de laatste. Selo Boxman heeft dan nog niet de begeleidende brief van de burgemeester met diens conclusies uit het onderzoek ontvangen. Die wordt pas om 17.04 uur aan de raadsleden en dus ook aan haar verzonden.
Ondanks dat de griffier de adjunct-griffier Coco Hoving had aangewezen om de persoonlijke belangen van Selo Boxman als raadslid te dienen omdat hij wegens tegenstrijdige belangen als onderzoeker daarin niet kon voorzien, deelt zij de correspondentie met de griffier.
Zij schrijft hem: “Hierbij een aanzet voor een verklaring van Selo. Is kort maar ik kan er niet veel meer van maken zonder heel veel te zeggen. Selo zou evt zelf nog kleur kunnen geven maar ik denk niet dat we dat moeten aanraden. Graag reactie. Gr.”
Selo Boxman laat in de persverklaring de volgende passage opnemen:
“Zowel ik, als de fractie, en ook de gemeente Leeuwarden, zullen stappen moeten nemen om dit soort problematiek in de toekomst te voorkomen.
Ik verwacht dat het rapport over niet al te lange tijd in de gemeenteraad wordt besproken. Nadat een datum bekend is zal ik mijn verklaring nader toelichten. Voor nu onthoud ik mij van verder commentaar”.
Op 5 december 2019 om 15.31 uur, nog voor het definitieve persbericht is verzonden, stuurt een onbekend gebleven lid van het presidium een whatsappbericht naar de andere leden van het presidium:
“@all is er al een planning bekend voor het naar buiten brengen van het nieuws? Het nadert het heerlijk avondje voor velen, wanneer het dan komt kunnen we daar rekening mee houden”.
Om 15.43 wordt het definitieve persbericht door een onbekend gebleven persoon aan een eveneens onbekend gebleven persoon gezonden in afschrift aan de burgemeester en de griffier.
“Hierbij het definitieve persbericht. Kun jij of ZWARTGEMAAKT ervoor zorgen dat het vanmiddag (met rapport en bijlagen en reactie van Selo Boxman) wordt verstuurd?
Tot zover deel 2 van deze brief, WD.