(tekst: persbericht oppositiepartijen Friese Staten)
Als het provinciebestuur het geld van de Friezen uit wil geven, moeten de vertegenwoordigers van de Friezen daar eerst wat over te zeggen hebben gehad. Die fundamentele afspraak mag niet afgebroken worden, vinden oppositiepartijen in Provinciale Staten.
De oppositiepartijen in de Staten (GrienLinks, PvdA, D66, PvdD, SP, VVD, PVV, JA21, PBF) verzetten zich tegen de plannen van Gedeputeerde Staten, de provinciale bestuurders, om grote sommen geld zelf in te mogen vullen. Het gaat om 25 miljoen euro. Zonder dat de in maart gekozen Statenleden daar doelen of beleid voor hebben vastgesteld. En daarmee ook zonder inspraak van de Friese inwoners. De partijen gaan daarom morgen een wijzigingsvoorstel indienen op de begroting om de beslissing over de besteding van het geld weer bij de volksvertegenwoordigers (de Statenleden) te leggen.
Eind vorig jaar stelden de Staten, toen nog in de oude samenstelling, in de begrotingsregels namelijk vast dat er eerst beleid moet komen en dat dan pas geld over de brug komt. Daarmee lijkt nu al te worden gebroken.
De partijen: “Herhaaldelijk stuurden de Staten aan op het eerst bepalen van doelen, dan het pad ernaartoe in beleid, vervolgens het geld toe te kennen en dan te beginnen met de uitvoering. Dat proces kan snel en slagvaardig zijn, maar moet wel gevolgd worden. Ondanks dat veel partijen die daar eerder voor waren nog steeds in de Staten en zelfs in de coalitie zitten, lijkt de coalitie nu het proces op zijn kop te zetten. Het college krijgt een vrijbrief om te bedenken wat ze met het geld gaan doen. Zonder dat de Staten er ook maar met een woord over hebben gesproken of doelen hebben vastgesteld. En dan kunnen ze, als mosterd na de maaltijd, achteraf nog eens bedenken wat ze van de uitgaven vonden. Dit past niet in de manier waarop onze democratie is ingericht. De bedoeling is dat in een open debat keuzes gemaakt worden over waar het geld naartoe gaat. Inwoners van Fryslân kunnen daar dan nog invloed op uitoefenen via hun volksvertegenwoordigers. Dat is met de inrichting van de begroting op deze manier niet mogelijk. “
De partijen pleiten daarom voor de goede volgorde: eerst beleid, dan geld. En met zowel de politici (Provinciale Staten) als bestuurders (Gedeputeerde Staten) in de juiste rol. De gedeputeerden komen met goede plannen, de Statenleden keuren die plannen goed (of niet) trekken de provinciale beurs en samen met de mienskip gaan de gedeputeerden aan de slag. Maar de sleutel van de schatkist houden de Staten, coalitie én oppositie, hopelijk in eigen handen.
Bijlage: lijstje van de budgetten waar het om gaat
| GS Voorwaardelijk | Bedrag in € (alleen 2024) | Hele begroting |
| Instandhouding provinciale infrastructuur | 450.000 | 1800000 |
| Openbaar vervoer | 1.000.000 | 4000000 |
| Natuur | 1.625.000 | 3250000 |
| Landbouw | 1.000.000 | 2000000 |
| Ruimtelijke Ordening | 3.750.000 | 5.000.000 |
| Water en Bodem | 1.500.000 | 3000000 |
| Energietransitie | 1.000.000 | 2000000 |
| Economie | 3.500.000 | 20.000.000 |
| Gastvrijheid | 400.000 | 4.000.000 |
| Taal, cultuur, erfgoed en sport | 7.125.000 | 32.500.000 |
| Leefbaarheid | 3.500.000 | 14000000 |