Organisatieadviseur Siebren de Ringh uit Gaast komt in diverse bijdragen aan het woord over de thematiek van leiderschap in de politiek. Ook krijgt hij de vraag voorgelegd of de premiers Lubbers, Kok en Rutte voldoen aan modern politiek leiderschap. Daarnaast gaat De Ringh in op de geestelijke ontwikkeling in Nederland en de maatschappelijke opbouw, die wordt gekenmerkt door angst versus hoop.
VVD-premier Mark Rutte wordt ook aangeduid als een politieke manager. In hoeverre valt hij als een modern politiek leider te kwalificeren?
Managers heb je in twee soorten. Het soort dat op de hut past maar die verder weinig bijdragen aan het fundament voor de toekomst. De andere soort manager gaat ervoor. Die pakt problemen bij de kop en gaat opzoek naar diepere kernoorzaken en neemt hindernissen weg om tot oplossingen te komen. Wat ik van Rutte weet, verneem ik uit de media. Ik weet ook uit ervaring dat er soms een ander beeld ontstaat als je mensen uit de politiek in levenden lijve ontmoet.
Rutte deel ik op basis van wat ik in de media zag bij het eerste soort manager. Ik kan geen maatschappelijk dossiers opnoemen waar in de kern problemen zijn opgelost, ik zag veelal dominee-sausjes. Als liberaal is hij ook van zijn voetstuk gevallen, omdat onder zijn leiding het aantal regels sterk is toegenomen. Het is dan ook onduidelijk waar de VVD nog voor staat. Het is als een zeecontainer: nog steeds groot maar de inhoud zie je niet. Of misschien hoor je wel dat de container leeg is, als je er op klopt.
Of hij te kwalificeren is als modern politiek leider hangt af van de vraag wat we onder een modern politiek leider verstaan. Ik kan eigenlijk alleen maar zeggen dat ik me de afgelopen 10 jaar nauwelijks herkend heb in de politieke reacties op problemen in het land. De vraag is of dat modern is of van alle tijden. Mijn beeld is dat het erger is geworden.
Rutte is ook opgevallen door zijn veelvuldige uitspraken over een niet actieve herinnering. Daar is hij terecht op aangevallen, maar tegelijkertijd moeten we ons ook realiseren dat iemand met zo’n span of control en hectiek zich daadwerkelijk niet alles kan herinneren. Moreel gezien hebben zijn uitspraken over actieve herinnering kwaad gedaan, omdat een premier een sterke voorbeeldfunctie heeft. Als deze zich bedient van dergelijke uitspraken kunnen we het als het ware allemaal wel doen. Alles wordt dan vloeibaar en ongrijpbaar. Zo bood Rutte ook veelvuldig en met groot gemak ergens zijn excuses voor aan. Het kwam op mij vaak over als een communicatieprotocol. Ga even diep door het stof en dan waait het wel weer weg.
Op welke wijze ontleen je optimisme aan huidige politieke ontwikkelingen?
De verkiezingen laten duidelijk zien dat mensen het anders willen en dat het sturen via stemmen nog steeds werkt. Daar wordt door het politiek establishment met dédain op gereageerd. Maar ze kunnen er maar beter lessen uittrekken. Ik zie de opkomst van een partij als de PVV als een direct resultaat van de middelmatigheid van de middenpartijen. Als je maar lang genoeg door blijft gaan met oplossingen die niet herkend worden, dan wordt het volk als vanzelf ontvankelijk voor partijen die gemakkelijke oplossingen presenteren voor moeilijke problemen.
Ik moet niks hebben van hoe de PVV bepaalde bevolkingsgroepen tendentieus apart heeft gezet. Daar ben ik principieel op tegen. Maar interessant is nu hoe een partij als een PVV door coalitiepartijen min of meer gedwongen wordt tot een zekere mate van redelijkheid. Nu de coalitie eenmaal regeert, ligt de druk ook vooral bij de PVV om deze in stand te houden. Dus als ze al te grote bokkensprongen maken komen er direct weer nieuwe verkiezen en begint hetzelfde moeizame coalitieproces opnieuw maar dan met een nog lager onderling vertrouwen dan er nu al was.
Waar ik nu vooral heel benieuwd naar ben is of de coalitie een deuk in een pak boter weet te slaan bij de Europese Unie, want dat is hoognodig. Het zou teleurstellend als de coalitie ook telkens met lege briefjes terugkomt. Ik ben zeker voor een EU voor enkele basale zaken, maar zeker niet voor alles bepalende anonieme superstaat. Die kant gaat het helaas steeds meer op.
Wiebe Dooper
Eerder verscheen: https://www.brekt.nl/organisatieadviseur-siebren-de-ringh-1-leiderschap-en-modern-politiek-leiderschap/