We hadden drie goede redenen om op de tot nu toe warmste dag van het jaar de mooie fietsrit van Koudum naar Sandfirden te maken. Via It Heidenskip en het pontje It Oerset bij Gaastmeer. Ten eerste was in Sandfirden de presentatie van een nieuw Fries boekje en ten tweede was er de try-out van een nieuw Fries liedjesprogramma. Daarbij was het ook mooi meegenomen dat die presentaties in het kerkje van Sandfirden waren en zo’n kerk is een goede plek om te verkeren op een warme zondagmiddag.
Ik had de uitnodiging voor de presentaties min of meer persoonlijk gekregen. Enkele weken geleden stond er een man voor de deur van onze galerie in Koudum met de vraag of ik een affiche van de presentatie van zijn nieuwe boek plus liedjesprogramma op wilde hangen. “En fansels binne jo sels ek fan herte wolkom,” zei de man vriendelijk. Ik zat op dat moment in de galerie te vergaderen met het bestuur van de tennisvereniging van Koudum en het drong even niet tot me door wie de man was. Pas toen ik terugliep naar de vergadertafel en op het affiche keek, schoot me te binnen: “Dat was Bennie Huisman zelf”.
Dat zei ik ook hardop tegen mijn medebestuursleden, maar die lezen geen Friese boeken of luisteren niet speciaal naar Friese liedjes, dus ze hadden nog nooit van Bennie Huisman gehoord. Maar goed, de presentatie van zijn nieuwe boek, de novelle Grien ljocht, en van het liedjesprogramma ‘Riedsels fan leafde’ vond zondag 18 juni plaats in het kerkje van Sandfirden en dat is vanaf Koudum een schitterend fietstochtje in deze tijd van het jaar.
Over de novelle Grien ljocht, een vervolg op de roman Sanfirdo uit 2019 een andere keer meer. In het kerkje van Sandfirden hield Bennie Huisman, inmiddels 76, ook zijn nieuwe liedjesprogramma ‘Riedsels fan leafde’ ten doop. Daarin onderzoekt de zanger en verhalenverteller hoe liefde hem heeft geïnspireerd tot het schrijven van liedjes en hoe die liedjes verbonden zijn met zijn eigen leven. Soms blijft die liefde een raadsel, soms snapt de liedjesschrijver – nou, vooruit, ouder en wijzer geworden – achteraf heel goed hoe dingen gelopen zijn.
Huisman vertelt zijn verhaal en zingt de liedjes op een even innemende als inspirerende manier. Hij wordt aan de piano begeleid door Corinne Staal die hem rustig volgt of leidt, ook op een zeldzaam moment dat de zanger even moet zoeken naar de inzet van een volgend couplet. Het is deze zondagmiddag nou eenmaal een try-out, al merkt het publiek daar verder niet veel van, daarvoor is Huisman vakman genoeg. De plek bij de piano vooraan in de kerk is hem wel vertrouwd en dat merk je ook. Op een ongedwongen, losse en vooral ook intieme manier staat hij daar zijn verhaal te vertellen en zijn liedjes te zingen.
Het ouder worden speelt een belangrijke rol in het programma. Huisman begint er zelfs mee, als hij in zijn openingswoordje zegt dat hij wel wat merkt van het ouder worden, omdat bijvoorbeeld het geheugen wat selectiever lijkt te gaan werken. Want: “Ïn hele protte fan wat je graach ûnthâlde woene dat rekkest kwyt, en wat je graach ferjitte woene dat ûnthâlde je”. Juist ook op het gebied van de liefde en “dan komme âlde leafdes noch wol efkes spoekje”.
Dat vindt hij overigens niet heel erg, want het levert soms heerlijke liedjes op. En zo begint Huisman het programma met verhalen en liedjes over vriendinnetjes van vroeger. Hij maakt ook slim gebruik van het ouder worden. Daarmee ontroert hij soms en tovert hij regelmatig een glimlach op de gezichten van de toeschouwers. Mat andere liedjes ontlokt hij nu en dan zelf een hoorbare lach of de verzuchting ‘prachtig’. Dat laatste overkwam mijzelf na Huismans Friese vertolking van het Beatles-liedje ‘For no one’, naar verluidt geschreven door Paul McCartney op de wc nadat zijn eerste grote liefde Jane Asher het uitgemaakt had.
“Dat binne de echt grutten”, omschrijft Huisman het talent van iemand die van een dramatische gebeurtenis direct op de wc een mooi liedje weet te schrijven. Het liedje is een beschrijving van een moment van pijn en ontreddering nadat iemand verlaten is. Maar Huisman brengt in de Friese versie nog een aardige twist. In zijn liedje verlaat een man zijn geliefde en zij ziet helemaal geen emotie bij hem: “En se lêst neat yn syn eagen, gjin spoar fan leafde of fertriet, foar neat en nimmen, om in leafde dy’t foar altyd wie”.
Met dit liedje, tegen het eind van de eerste helft van het programma, is Huisman aangekomen bij het thema van de ‘swalkerslietsjes’, de zwerversliedjes, die een onderdeel zijn van zijn oeuvre omdat ze in zekere zin een bepaalde levensfase van hem vertolken. De meeste ‘swalkerslietsjes’ spelen zich af in de omgeving van Sandfirden en dat is bijvoorbeeld ook de plek die belangrijk is in de roman Sanfirdo.
Na de pauze gaat Huisman verder met het zwerversthema en hij zingt dan een van zijn oudste liedjes, ‘It swalkerslietsje’, misschien wel bekender onder de titel ‘De lytse boerefaam fan Aldegea (W.)’. Het liedje is geschreven op de melodie van ‘Jamaica farewell’ van Harry Belafonte en het zingen van dit liedje voelt dan ook mede als een ongenoemd eerbetoon aan de zanger die in april van dit jaar overleed.
Dat liedje over de kleine boerendochter is dus ondertussen zo’n vijftig jaar oud. Dat is niet erg, zo zegt Huisman, het probleem zit hem in de man die het gemaakt heeft en het nog steeds zingt: die is ook vijftig jaar ouder geworden. En daarom maakte Huisman er een compleet nieuwe versie van, nu vanuit het perspectief van een oude man die zich wel de boerendochter kan herinneren, maar niet meer waar ze vandaan kwam. “En mei myn ekosloepke swalkje ik rûn, mar it doarp fan doe ha ik noch net fûn”. Ja, het moet iets zijn met -gea. Parregea? Twellegea? Idzegea?
Dit is ook een van de liedjes waaruit de humor – vaak milde humor – spreekt die naast het relativeringsvermogen mede de kracht is van deze Friese liedjeszanger en verhalenverteller. Huisman mag dan – daar is hij nog een keer – ouder en wijzer geworden zijn, en misschien iets van de energie van vroeger kwijt zijn, maar heeft daar zoveel andere glans bij gekregen. Op deze manier terugkijken op je leven in liedjes en het op deze manier presenteren, is een hoop kleinschalige voorstellingen waard. Zonder microfoon – alleen de elektrische piano is versterkt – kan de voorstelling in een huiskamer of zoals op 18 juni in een klein kerkje op een intieme manier gespeeld worden.
Na de pauze brengt Huisman onder andere ook een paar liedjes waarvoor de drie hoofdpersonen uit Sanfirdo als inspiratiebron dienden. En hij presenteerde die zondagmiddag in Sandfirden het vervolg op die roman, de novelle Grien ljocht. Maar daarover een volgende keer.
© Jelle van der Meulen