Door Gerard Jorna
Bij de documenten die ik met een beroep op de Wet open overheid heb verkregen om het handelen te onderzoeken van Sybrand Buma en zijn rechterhand, griffier Frans van der Heide jegens het raadslid van GroenLinks Pim Astro, trof ik een merkwaardig Whatsapp-bericht aan.
Op 17 juli 2024 schreef Astro aan Buma: “Dag Sybrand, Dank voor je brief aan de raad en de minnelijke wijze van afwikkeling van de ‘kwestie Astro’. Waardeer ik zeer. Groet Pim”.
Drie uur eerder had Buma zijn informerende brief “inzake integriteitsschending” verzonden aan de gemeenteraad van Leeuwarden. Inmiddels staat vast dat deze brief niet alleen suggestief en misleidend is, maar pertinente onjuistheden bevat De gemeenteraad is daarmee op een ernstige en onaanvaardbare wijze onjuist en onvolledig geïnformeerd.
In de brief staan meerdere misleidende termen die de indruk wekken dat sprake was van een vastgestelde integriteitsschending, terwijl daarvoor geen bewijs was. Pim Astro heeft op geen enkele wijze erkend dat hij de bestuurlijke integriteit heeft geschonden, zoals Buma suggereerde.
De context en het moment van zijn bedankje aan Buma, maakt de oprechtheid ervan nogal twijfelachtig. Het kan de indruk wekken dat Astro zich zonder verzet heeft neergelegd bij de gang van zaken en zich zonder slag of stoot door Buma en Van der Heide naar de openbare schandpaal heeft laten leiden.
Realiseerde hij zich op dat moment dat het handelen van Buma en Van der Heide hem de rest van zijn leven het stigma van niet-integer zijn zou kunnen opleveren?
Besefte hij dat dit zijn positie als raadslid en zijn politieke toekomst ernstig zou kunnen schaden?
Astro kon op dat moment al vermoeden wat hem boven het hoofd hing. Toen Frans van der Heide hem belde met de mededeling dat burgemeester Buma hem wilde spreken over het “bijlincident” in Baard, had hij kunnen weten dat dit geen vrijblijvend gesprek zou zijn. Gezien het eerdere onterechte en dubieuze integriteitsonderzoek tegen het raadslid Selo Boxman van Lijst058, kon hij er rekening mee houden dat hij hard zou worden aangepakt.
Hij wist hoe Buma er destijds met een gestrekt been was ingegaan terwijl Boxman niet eens met een bijl had gezwaaid.
Als lid van de Werkgeverscommissie van de raad was Astro ook bekend met de rol van Van der Heide in deze kwestie. Hij wist dat Van der Heide zich in dit onderzoek had misdragen door een valse melding te doen, zijn eigen melding te onderzoeken en de conclusies van het onderzoek te beïnvloeden. Hij wist dat Boxman zich had verzet tegen de handelwijze van Buma en Van der Heide, wat haar uiteindelijk duur kwam te staan: ze werd door haar partij geroyeerd en gaf haar raadszetel op.
Astro’s bedankje kan daarom wijzen op opluchting dat zijn zaak voor hem relatief mild werd afgewikkeld. Hij kon zijn raadlidmaatschap en het bijbehorende inkomen van
€ 2000,- per maand behouden. Tegelijkertijd roept het de vraag op of hij onder druk is gezet om in te stemmen met de afwikkeling. Daarvoor moest hij immers in gesprek met de griffier en de fractievoorzitter van GroenLinks Wim Spoelman, en “vrijwillig” afstand doen van de functie van tweede vicevoorzitter van de raad en van zijn lidmaatschap van de Werkgeverscommissie .
Opmerkelijk is dat in de reacties op de klachten die ik heb ingediend tegen de burgemeester en tegen de griffier, Astro’s bedankje nu wordt gebruikt als rechtvaardiging voor hun handelen. Locoburgemeester Hein de Haan en Astro’s collega en voorzitter van de Werkgeverscommissie Eline de Koning schrijven eensluidend:
“Wat ons betreft dient te worden vermeld dat het raadslid voor wie een klacht wordt ingediend zelf meent dat sprake is van een “minnelijke afhandeling”. Bovendien heeft hij te kennen gegeven dat hij de werkwijze ”waardeert”. Dit blijkt uit het Woo-besluit d.d. 26 september 2024, kenmerk 2024 -171602” .
Het bedankje van Pim Astro aan burgemeester Buma laat zien hoe politieke druk en eigenbelang ertoe kunnen leiden dat iemand zich schikt in een vernederende behandeling. Dit werpt tevens een schaduw op de bestuurscultuur in Leeuwarden en roept de vraag op in hoeverre Astro nog geloofwaardig is als raadslid. Kan hij nog onafhankelijk functioneren in zijn controlerende rol binnen het bestuurlijk integriteitsbeleid?
En hoe kan de gemeenteraad het vertrouwen van burgers behouden als integriteitsonderzoek wordt ingezet als politiek instrument?
Geraadpleegde bronnen:
- WhatsApp-bericht van Pim Astro aan burgemeester Buma “Dank voor je brief aan de raad en de minnelijke wijze van afwikkeling” d.d. 17 juli 2024 om 18.40 uur WOO 2024- 171602;
- Reactie locoburgemeester op klacht tegen burgemeester d.d.
19 december 2024;
- Reactie Werkgeverscommissie – klacht griffier d.d. 19 december 2024.