Door Gerard Jorna
Op 17 juli 2024 bracht burgemeester Sybrand Buma de gemeenteraad van Leeuwarden via een informerende brief op de hoogte van een vermeende integriteitsschending door GroenLinks-raadslid Pim Astro. Nadere analyse toont echter aan dat deze brief niet alleen suggestief en misleidend is, maar dat de gemeenteraad hierdoor op onaanvaardbare wijze onjuist en onvolledig is ingelicht. Dit roept serieuze vragen op over de bestuurlijke integriteit van de burgemeester van Leeuwarden.
Misleiding door gebrek aan bewijs
Een van de meest opvallende tekortkomingen van de brief is dat deze gebaseerd is op een melding van de politie zonder dat hiervoor enig concreet bewijs is geleverd. De politie heeft geen onderzoek verricht, er is geen aangifte gedaan, en er zijn geen vastgestelde feiten die een integriteitsschending onderbouwen. Desondanks gebruikt de burgemeester de term “onderzoekwaardige melding”, waarmee hij de suggestie wekt dat er objectieve gronden waren om het incident verder te onderzoeken.
Suggestieve en misleidende terminologie
De brief bevat meerdere misleidende termen die de indruk wekken dat er sprake is van een vastgestelde integriteitsschending:
“Integriteitsschending raadslid” – De titel van de brief suggereert een vaststaand feit, terwijl er geen bewijs is en de betrokkene niets heeft erkend.
“Onderzoekwaardige melding” – Hiermee wordt een melding zonder onderbouwing toch als serieus en betrouwbaar gepresenteerd.
“Vermoedelijke schending van de gedragscode en/of wetgeving” – Een vage en speculatieve formulering, die ten onrechte suggereert dat er mogelijk sprake is van een wettelijke overtreding.
“Raadslid Astro heeft erkend een schending te hebben begaan van de gedragscode” – Dit is aantoonbaar onjuist en een bewuste misrepresentatie van de feiten.
Schending van bestuurlijke integriteit
Het onjuist en onvolledig informeren van de gemeenteraad is een ernstige schending van de bestuurlijke integriteit. Raadsleden vertrouwen op correcte en eerlijke informatie om hun controlerende taak goed uit te voeren. Door hen een eenzijdige en onjuiste voorstelling van zaken te geven, heeft burgemeester Buma niet alleen het democratisch proces ondermijnd, maar ook het vertrouwen in zijn ambt beschadigd.
Openbare verspreiding en mogelijke juridische implicaties
Naast de misleiding van de gemeenteraad heeft de burgemeester de brief op de lijst van ingekomen stukken van de gemeenteraad geplaatst, waardoor deze openbaar toegankelijk werd. Dit betekent dat de ongefundeerde beschuldigingen niet alleen binnen de raad zijn verspreid, maar ook breder zijn gedeeld zonder wederhoor of enige juridische basis.
Hierdoor rijst de vraag of de brief als smaadschrift (artikel 261 Wetboek van Strafrecht) kan worden gekwalificeerd. Smaadschrift houdt in dat iemand schriftelijk wordt beschuldigd van feiten die zijn eer of goede naam aantasten, zonder dat hier voldoende grond voor is. De brief van burgemeester Buma lijkt aan deze kwalificatie te voldoen.
Noodzaak tot politieke verantwoording
De brief van burgemeester Buma is geen neutrale, feitelijke mededeling aan de gemeenteraad, maar een document dat suggestieve taal gebruikt om een onjuiste werkelijkheid te scheppen. Dit schaadt niet alleen de geloofwaardigheid van het bestuur, maar ondermijnt ook het democratische proces.
De gemeenteraad heeft de verantwoordelijkheid om dit serieus te onderzoeken. Een passend middel hiervoor zou een raadsenquête kunnen zijn, waarbij onder ede verklaringen worden afgelegd en de onderste steen boven komt. Indien een raadsenquête niet haalbaar blijkt te zijn, zouden raadslieden op zijn minst moeten aandringen op een openbare verantwoording van de burgemeester.
Bestuurlijke integriteit is geen vrijblijvende norm, maar een fundamentele pijler van onze democratie. De gemeenteraad dient haar controlerende taak serieus te nemen en de burgemeester ter verantwoording te roepen voor deze misleidende communicatie.
Geraadpleegde bron:
Lijst van ingekomen stukken van de gemeenteraad 17 juli 2024: Brieven inzake integriteitsschending: Informerende brief aan de raad inzake integriteitsschending 17072024.