(tekst: Kazemattenmuseum)
Donderdag 20 april kreeg het Kazemattenmuseum bezoek uit Spanje van journalist en schrijver Wayne Jamison. Hij werd vergezeld door de broers Guillermo Medina Fernandez en Juan Pedro Medina Fernández, regisseurs. Wayne Jamison schreef in 2020 het boek “Doctor Pirata”, dat gaat over het intrigerende levensverhaal van de Nederlander Frits Knipa. Nu maakt hij een documentaire voor de Spaanse tv, die in het najaar wordt uitgezonden.
Frits Knipa (1919) was een Heerlense slagerszoon. Voor de oorlog trad hij in dienst van de Nazi’s en kwam terecht bij de Duitse Kriegsmarine. In 1939 werd hij in Nederland opgepakt en moest dienen bij de Koninklijke Marine. Volgens eigen zeggen speelde hij een rol bij de verdediging van de Afsluitdijk op Kornwerderzand en vocht daar tegen de Nazi’s. Hij zou daarbij gewond zijn geraakt en in het ziekenhuis zijn beland. Het is maar de vraag of dat verhaal op waarheid berust, zoals zoveel van wat uit de mond van Knipa kwam. Hij komt in ieder geval niet voor op de lijsten die het Kazemattenmuseum heeft van de soldaten die gelegerd waren op Kornwerderzand of in de Wonsstelling. Ook is zijn naam niet te vinden op de bemanningslijst van de Hr. Ms. Johan Maurits van Nassau, een kanonneerboot die vanaf de Waddenzee op verzoek van kapitein Boers ondersteuning verleende aan de stelling Kornwerderzand. Of is hij er misschien als passant geweest? Dat zou kunnen, maar er is geen enkele aanwijzing voor te vinden. Of was het onder een valse naam? Daarvan bediende Knipa zich namelijk veelvuldig.
Wayne Jamison is drie jaar bezig geweest om het leven van Frits Knipa in beeld te brengen. En nog is niet alles duidelijk. Eind 1940 ging Frits Knipa voor het verzet werken, werd door de Duitsers opgepakt en ter dood veroordeeld. Die straf werd in 1942 omgezet in een gevangenisstraf. In datzelfde jaar kwam hij al weer vrij en werd lid van de NSB. Hij kwam in Polen terecht in kamp Stanislau, waar Nederlandse krijgsgevangenen verbleven. Voor de Duitsers probeerde hij informatie te krijgen van Nederlandse officieren.
In 1943 vertrok hij naar Spanje en ging – onder een andere naam – voor de Duitsers spioneren. De familie van Frits Knipa liet hem in 1943 officieel dood verklaren, gesneuveld aan het oostfront. In Spanje bouwde hij een nieuw leven op. Na de oorlog vestigde hij zich als arts, zonder dat hij daar de juiste papieren voor had. Hij maakte zich ook schuldig aan piraterij in de Straat van Gibraltar en pleegde andere misdaden. Ondanks dat, genoot hij bescherming van het regime van dictator Franco. En zo gaat het verhaal van Frits Knipa nog veel verder.
Hij bediende zich van tenminste acht identiteiten, waaronder Askanius-Frederik van Leienhorst ter Apel, Dr. Friedrich von Freienfels, Dr. Milagro en de Baskische arts José Luis Gurruchaga Iturria.
Wayne Jamison
Wayne Jamison is een Spaanse journalist en schrijver van meerdere boeken, de meeste gerelateerd aan de Tweede Wereldoorlog in Zuid-Spanje. Eén ervan is getiteld “Doctor Pirata”, een Nazi-arts in het Spanje van dictator Franco. Het is het resultaat van drie jaar onderzoek naar de Nederlander Frits Knipa. Jamison woont doorgaans in Jerez de la Frontera en schrijft ook voor een nationaal historisch magazine. Hij reisde recent naar Nederland om een documentaire te maken voor de Spaanse tv, gebaseerd op de eerdergenoemde Frits Knipa en geregisseerd door Guillermo Medina Fernandez en Juan Pedro Medina Fernández. Artistiek noemen ze zich Hermanos Baba (Baba Brothers). Ook het Kazemattenmuseum krijgt een plek in deze documentaire als plaats waar Knipa mogelijk is geweest. De documentaire wordt dit najaar op de Spaanse tv uitgezonden.