Door Rob Goedhart
Kort na aantreden van nieuwe wethouders in 2022 bezocht ik een bijeenkomst met ondernemers, die door de gemeente Súdwest- Fryslân waren uitgenodigd om samen na te gaan denken over het nieuwe beleid. Nieuwe bezems zouden wel eens de boel schoon kunnen gaan vegen. We mochten onze ideeën spuien. Voor Koudum zei ik dat er gestreefd moest worden naar meer woningen voor één en twee personen. Zoals in veel dorpen balen jongeren ervan dat ze niet in hun dorp kunnen blijven wonen. Een plek waar ze zijn opgegroeid, waar ze sporten en hun sociale leven hebben opgebouwd. Maar ook huizen voor senioren die wel wat kleiner willen gaan wonen en op die manier huizen achter laten voor gezinnen. Een mooie doorstroming.
Ik kreeg een tikje op de schouder, keek om en zag een meneer die tegen me zei: “Hier kom ik op terug”. Ik ontdekte pas later dat het Michiel Rietman was. Mooi, dacht ik. Een wethouder van de PvdA, die ongetwijfeld het woord ‘sociaal’ zo zou toepassen dat er naar deze wensen van jongeren en senioren in Koudum geluisterd zou worden.
Helemaal blij werd ik van een post van Rietman op Linkedin begin 2023: “’Om gelijke kansen voor onze inwoners te creëren, hebben we ongelijke maatregelen nodig vanuit het Rijk. Of het nu over bereikbaarheid, zorg of wonen gaat’. Dat was de rode draad van mijn pitch tijdens het moment waarop ik namens de Gemeente Súdwest-Fryslân mijn handtekening onder de Woondeal met minister Hugo de Jonge en de Provincie Fryslân mocht zetten. En die ‘ongelijke maatregelen’ zijn opgenomen in de deal om meer betaalbare woningen versnelt te kunnen realiseren. In Súdwest-Fryslân zijn we middels de ‘kleine kernenaanpak’ met onze inwoners aan de slag gegaan om de woonopgave samen te realiseren. Dat is een uitdagend schaakbord met 89 kernen en 90.000 inwoners. In totaal gaan we de komende periode minimaal 1980 woningen bouwen. Met aandacht voor de portemonnee! Immers, in de grootste plattelandgemeente van Nederland willen we ook betaalbaar kunnen wonen. Mijn dank gaat uit naar het team van het Programma Wonen. Zij voelen de verantwoordelijkheid om te werken aan een gemeente waar je kan wonen waar en hoe je wilt”
Mooi toch?
Maar het blijkt holle retoriek!
Op 11 april 2023 vergaderde het college van Burgemeester en Wethouders van Súdwest-Fryslân in Koudum. Tijdens de lunch mochten de Koudumer ondernemers Folkerts en Munniksma met het college bespreken welke plannen zij hadden om de toen veel genoemde ‘straatjes van Hugo de Jonge’ (met betaalbare woningen) zo snel als mogelijk te gaan bouwen.
Ze waren verbijsterd door de reactie van Rietman toen hij zei dat er in Koudum geen woningen bij zouden gaan komen. Waarom? Volgens een lijstje, dat Rietman hen liet zien, werd er al veel en volop gebouwd in Koudum. De mannen bekeken het lijstje en zagen dat er allerlei onjuistheden en vage aannames in zaten. Voor ze het wisten was het lijstje echter weer in de zak van Rietman verdwenen.
Naar aanleiding van een presentatie van een vertegenwoordiger van de gemeente tijdens een Algemene Ledenvergadering van Dorpsbelangen Koudum over de woningbouw is het lijstje wel boven water gekomen. Als scribent van de Koudumer dorpskrant Bulte Nijs ben ik aan de hand van dat lijstje nagegaan waar er woningen bij zouden komen in het dorp. Mijn conclusie was dat er inmiddels 14 appartementen bij waren gekomen in het voormalige gemeentehuis van de gemeente Himmelumer Aldefurd. En 3 woningen in het Morraplan. Maar voor die huizen was al ver voor de periode-Rietman vergunning gegeven. Nieuwe woningen, gebouwd door WoonFriesland, kwamen er pas nadat de oude afgebroken waren. Per saldo dus niet méér woningen.
De blokkade die wethouder Rietman opwierp voor meer woningen bleek onder andere gebaseerd op het feit dat de gemeente een oude (muziek-)school (eigendom gemeente) om zou willen (laten) bouwen naar appartementen. Maar dan moeten eerst de huurders eruit. En vervolgens moet er een ontwikkelaar worden gevonden die er heil in ziet een oud pand te gaan restaureren en verbouwen. Een langdurige kwestie dus.
Verder hoefden er volgens de gemeente niet méér woningen te komen omdat op een braakliggend stuk grond, waar voorheen een basisschool op stond, 10 appartementen en 2 vrijstaande woningen zouden komen. Maar al jarenlang wordt er niet gebouwd. Het minimaal te behalen vooruit te verkopen woningen wordt steeds niet gehaald. Veel te duur, die te chique ontworpen woningen.
Ook wil de wethouder (nu al jaren) wachten op de vage plannen voor een braakliggend terrein waar voorheen een verzorgingsflat stond.
En tot overmaat van ramp wil het college aan de Poiesz toestemming geven te verhuizen naar een terrein, waar prachtig een wijkje woningen zou kunnen worden gebouwd.
Slechts op één stuk braakliggende grond leek een projectontwikkelaar meer concrete plannen te hebben voor tien kleinere woningen. Na presentatie van het plan in voorjaar 2024 – en met name presentatie van de prijzen van de huizen (rond € 350.000), waar veel kritiek op kwam – is er vooralsnog niets meer gehoord van de projectontwikkelaar.
Rietman’s prestige
Zou Rietman begin 2023 toestemming hebben gegeven aan de Koudumer ondernemers, dan zou er waarschijnlijk nu al gebouwd kunnen gaan worden. Want de ondernemers hadden draagvlak in het dorp. Maar zij bleven botsen op de muur van Rietman.
Met gekromde tenen las ik in de Leeuwarder Courant dat Rietman zijn prestige heeft verbonden aan een woonwijk in Heeg, waar gebouwd gaat worden op slap veen.
In een verslag van Omrop Fryslân van de informatieavond over de nieuwe wijk in Heeg op 10 december 2024 lees ik dat er 40 woningen gaan komen. Veelal duurdere, luxe, drijvende huizen, 10 sociale huurwoningen en 10 koopwoningen van maximaal € 250.000. Volgens Rietman is zo’n mix nodig, “want anders is bouwen op veen gewoon veel te duur.” Maar ook de jeugd uit Heeg blijft daardoor van woningen verstoken, zo blijkt uit het verslag.
Aan het einde van het verslag van de Omrop staat de volgende quote van Rietman:
“Op het moment dat het ons hier lukt om op deze manier betaalbaar te kunnen bouwen op veen, dan is dat een blauwdruk voor andere locaties in onze gemeente. Of zelfs in de hele provincie of wellicht in Nederland of Europa.”
Is het raar als ik denk dat het voor Rietman belangrijker is om zijn naam te verbinden aan een prestigieus (maar o zo risicovol en experimenteel) project richting de rest van Nederland en zelfs Europa (en ach ja, waarom niet gelijk ook maar aan de hele wereld) dan aan een paar ‘straatjes’ op stevige bouwgrond in Koudum (waar de burger om vraagt)?