Op 4 mei is de Nationale Herdenking van alle oorlogsslachtoffers op de Dam. Een dag later, 5 mei, is het Bevrijdingsdag. Stilstaan bij oorlog, onderdrukking, genocide, uitbuiting en discriminatie is van belang. Met name jongere generaties leren dat vrijheid geen vanzelfsprekende zaak is.
Binnen mijn onderzoek naar Joodse gemeenschappen in Fryslân, gedurende 1986-1993, sprak ik enkele keren met kampslachtoffers. Een bijzonder verhaal is dat van een moeder en een dochter die in 1945 terugkeerden in Amsterdam. Hun huisbaas gaf aan dat er nog twee jaar huur verschuldigd was. Hij bleek totaal niet geïnteresseerd in het lot van de vader en de zoon van het gezin, die in een vernietigingskamp waren vermoord. Een dergelijk verhaal is geen uitzondering.
In het door mij vaak beluisterde programma van Ischa Meijer op de VPRO-radio kwamen geregeld bijzondere zaken over de Tweede Wereldoorlog voorbij. Toen Meijer in 1995 overleed bezocht ik zijn begrafenis.
Later, in 2008 maakte het boek over vader Jaap en zoon Ischa Meijer, geschreven door Eveline Gans, op mij een onvergetelijke indruk. Samen met moeder en dochter Liesje overleefden ze de verschrikkingen van concentratiekamp Bergen-Belsen.
Een paar jaar geleden sprak ik iemand die zeer veel schade had opgelopen door de Tweede Wereldoorlog. Hij gaf aan dat 4 mei en 5 mei zware dagen voor hem zijn. Herdenken als herbeleven. En dat geldt niet voor hem alleen.
Wiebe Dooper