(tekst: redacteur De Nieuwe Denktank)
Nederland wordt geregeerd door modellen en cijfers. Het besef moet groeien dat data een middel zijn tot een doel en niet andersom. Daarom zetten we iedere nieuwsbrief een cijfer uit de actualiteit centraal en vragen we ons af: ‘Wat is het verhaal áchter dit cijfer?’. Zo brengen we diepgang terug in het spel van de (grote) getallen. Het getal van de maand is 0,70.
De hyperbolen schoten tekort toen het rapport van de Parlementaire Enquêtecommissie over de aardgaswinning in Groningen werd gepresenteerd. In Zeerijp werd een ‘vernietigend’ rapport gepresenteerd en Nederland zou een ‘ereschuld’ hebben aan de Groningers. Er werd de conclusie getrokken dat keer op keer geldelijke winst voor de NAM en de Staat bóven de veiligheid en leefbaarheid voor gezinnen in Noord-Nederland is gezet. De hersteloperatie moet sneller en met meer vertrouwen in de slachtoffers ter hand worden genomen, stelde de Enquêtecommissie.
Dat de hersteloperatie op dit moment volledig vastloopt, wordt duidelijk uit het feit dat per euro steungeld dat naar Groningers gaat, er € 0,70 uitgegeven moet worden aan bureaucratie en overhead. De Groningse burgemeester Koen Schuiling meldde dit feit in zijn reactie op het rapport van de Enquêtecommissie. Hij stelde dat op dit moment de hersteloperatie van wantrouwen aan elkaar hangt. De overheid is doodsbang om een precedent te scheppen als zij gedupeerden té ruimhartig zou tegemoetkomen. Schuiling zette daar tegenover: ‘Er is geen enkele Groninger die de boel wil belazeren.’ Het overheidsoptreden is niet alleen fnuikend voor het vertrouwen van de Groningers in de overheid, maar ook een groeiende kostenpost.
In het bedrag van € 0,70 komt meer dan alleen het aardbevingsdossier samen. Het is het symbool van een afstandelijke overheid die is verleerd haar burgers te vertrouwen. Het ademt een wereldbeeld dat gebaseerd is op calculerende en frauderende individuen die er op uit zijn iedereen een poot uit te draaien om er zelf beter van te worden. Dit mensbeeld zien we niet alleen in de Groningse hersteloperatie, maar ook in hoe er is en wordt omgegaan met de slachtoffers van het toeslagenschandaal. Burgers zijn voor de overheid schuldig tot het tegendeel is bewezen. Als er zo gedacht wordt van ministeries tot gemeentehuizen, zijn grootschalige, privacygevoelige en kostbare controlemechanismen gemakkelijk te legitimeren.
Een oplossing voor deze impasse is even logisch als radicaal: vertrouw de burgers. Ambtenaren, wethouders, ministers en agenten mogen er in de eerste plaats vanuit gaan dat mensen het beste met de ander voor hebben. Zeker, niets menselijks is mensen vreemd en waar toeslagen aangevraagd worden, worden fouten gemaakt. Dat betekent echter niet dat iedere fout meteen snoeihard bestraft moet worden. Persoonlijk contact, benaderbaarheid en enige mildheid richting burgers zal bijdragen aan een ontspanning. Dit is ook in het voordeel van de overheid. Inwoners die gezien en gehoord worden hebben geen reden om over te gaan op slepende juridische procedures.
Om deze ontspanning in gang te zetten moet het eerste gebaar van de overheid komen. Het sociaal contract is gebroken door bestuurders en beleidsmakers die meer in regels, procedures en modellen zijn gaan geloven dan in het belang van beleid maken waardoor burgers écht geholpen worden. Een gezin in Groningen is niet geholpen als alle vinkjes op de checklist zijn gezet, maar hun woning niet gerenoveerd is. Dat klinkt logisch, maar in het systeemdenken waarin de overheid vastzit, is dat nu wel de werkelijkheid. De overheid heeft ooit de verkeerde afslag genomen, maar dat betekent niet dat er geen weg terug is. De diepe scheur tussen politiek afgehaakten en gevestigden is geen natuurverschijnsel, maar een oplosbaar probleem. Laat het herstel in Groningen beginnen!
Ook kunt u het artikel raadplegen via:
https://denieuwedenktank.nl/getal-van-de-maand-groningen/