Het moet raar lopen als de beoogde coalitie van PvdA (acht), CDA (zeven) en FNP (zes) er niet komt in Súdwest. Formateur Sjoerd Tolsma is mans genoeg om die klus te klaren. Voordat hij werd aangesteld, gaf informateur Janssen, ook PvdA, op maandagavond 11 april toelichting op de gevoerde gesprekken met de partijen. Daarover ontstond een interessant debat.
Bertus Walsma (GBTL) verbaasde zich erover dat het CDA deel uitmaakt van de aanstaande coalitie. ‘Sjoen de grutte dreun dy’t CDA krigen hat, leit dit advys net foar de hân.’ (Friesch Dagblad, 13-4-22) Hier heeft Walsma zeker een punt. Uitlatingen van Riezebos (Volkspartij in Nederlands Belang) gaan ook over het CDA. ‘Het vertrouwen in de politiek is onder het vriespunt gedaald, mede door intriges binnen deze partij.’ (Ibidem)
Debutant Nieuw Sociaal staat zeer kritisch tegenover de nieuwe coalitie, aldus fractievoorzitter Pieter Greidanus. Echter, er ligt geen coalitie zonder CDA voorhanden, ook al werd in het politieke circuit een linkse coalitie genoemd, zoals ook de ChristenUnie aan Janssen voorstelde. Een linkse coalitie zou uit minstens vijf partijen bestaan en dat geeft onzekerheden. Bovendien liggen PvdA, CDA en FNP programmatisch niet ver uit elkaar en is er sprake van goede onderlinge verhoudingen.
Erik Faber (GroenLinks) ‘noemde het niet voldoende om te constateren’ (LC, 12-4-22) dat met de PvdA, CDA en FNP ‘rechts, midden en links vertegenwoordigd zijn’. (Ibidem) Mark de Man (VVD) had liever een coalitie gezien die bestaat uit meer dan drie partijen. GroenLinks en VVD verloren een zetel en zijn dus onvoldoende in staat geweest de kiezer te overtuigen. Faber en De Man treden met het aantreden van de nieuwe coalitie terug als wethouder. Het is de vraag hoe lang Faber als fractievoorzitter GroenLinks gaat leiden. Vermoedelijk staat binnen een jaar in zijn tuin een makelaarsbord met daarop ‘te koop’.
Faber sprak ook nog van een ‘old boys network’ ten aanzien van de aanstaande coalitiepartijen. Roskam (PvdA) zei daarover: ‘Ik bin wars fan: sa dogge wy dat altyd.’ (Ibidem) In ieder geval is haar fractie sterk verjongd. En dat is positief. Nu moet gaan blijken of de opgefriste sociaaldemocraten inhoudelijk voldoende kwaliteit in petto hebben.
Opvallend is dat Petra van den Akker (CDA) vond dat de drie coalitiepartijen ‘verjonging’ hebben doorgemaakt. Ze bedoelt dan natuurlijk niet de aanwezigheid van CDA-raadslid Hero Veger uit Makkum, geboren in 1952 en dit jaar zeventig jaar wordt (of dat al is). Veger dient als fractievoorzitter Douwe Attema op te volgen, de authentieke christendemocraat uit Heeg, die vanuit alle politieke kringen waardering geniet.
De PvdA brengt Marianne Poelman als eerste wethouder naar voren. Haar partijgenoot Johan Feenstra laat die politieke ambitie aan zich voorbij gaan en daardoor lijdt hij gezichtsverlies. De PvdA is naarstig op zoek naar een geschikte tweede kandidaat met genoeg kwaliteiten en die wel durft.
Politiek gaat in de informatie om het bezetten van de best mogelijke posities. In dat spel heeft FNP-fractievoorzitter Tsjerk Bouwhuis het spel onvoldoende in de vingers. Zijn partij heeft zes zetels en is tevreden met slechts een wethouder. De PvdA met acht zetels en CDA met zeven, leveren elk twee wethouders. FNP-er Bouwhuis had twee wethouders kunnen eisen die in deeltijd, bijvoorbeeld voor 0,75 functioneren. Dat is, volgens mij, overeenkomst geldende normen. De nieuwe FNP-wethouder wordt Henk de Boer uit de Hommerts. Hij zal ongetwijfeld een zware portefeuille krijgen.
Wiebe Dooper, politiek verslaggever Sneeker Nieuwsblad 2017-2020