Op 8 maart 1627 wordt een jongetje gedoopt in de Bolswarder Broerekerk. Het is geboren aan de Vijverstraat, de tegenwoordige Snekerpoort, in een woning tegen deze kerk aan gelegen. Het jongetje krijgt de doopnaam Feddrick Filippus. In deel 2 verdere aandacht aan het door hem gebouwde, en wereldberoemd geworden, kerkje in het verre Amerika, waarin hij ook is bijgezet, The Old Dutch Church of Sleepy Hollow.
De inrichting
In de van binnen oorspronkelijk witgepleisterde kerk valt meteen de preekstoel op. De originele was afkomstig uit Nederland: een rijk bewerkt exemplaar van mahonie, met een passend klankbord (kanselhemel) erboven. In 1837 werd deze verwijderd. Nu staat er een naar het origineel nagebouwd exemplaar op een passend piëdestal. Oorspronkelijk waren de zitplaatsen aan weerszijden van de preekstoel bestemd voor de familie Filipse. Later waren dat de plaatsen van kerkbestuurders.
preekstoel. © Laura Haanstra
Toen, en nog steeds, werd en wordt de kerk verlicht door kaarsen geplaatst in originele kandelaars. Pas in de loop van de 19e eeuw werd de kerk verwarmd, via traditionele stoven. En nog steeds is dat de enige verwarming binnen de kerk! Ook wordt in de kerk laat 17e eeuws kerkzilver bewaard, twee avondmaalbekers en een schotel. Deze zijn door de Filipse familie geschonken aan de kerk. In de schotel staat de naam Fredryck Flypse gegraveerd, in de bekers resp. de naam van Fredrick Flypse en die van zijn eerste vrouw Catharina Van Cortlant.
Een van de eerste elementen die Filipse in de kerk liet aanbrengen, nog tijdens de bouw, was een kleine crypte, bestemd voor hem en zijn nazaten.
Het kerkhof
Al voor de bouw van de kerk werden op deze locatie omwonenden begraven, met name de daar wonende boeren en handelaren. Ook de tot slaaf gemaakten vonden daar na de komst van Feddrick Filipse een laatste rustplaat, maar dan wel apart, westelijk van de kerk.
Er staan nog elf grafstenen rond de kerk die Nederlandse namen dragen. Op veel ervan, evenals op tal van andere, staat de Latijnse tekst ‘Mors Vincit Omnia’, ‘De Dood Overwint Alles’. Zo ook op deze Nederlandse grafsteen van Catriena Ecker Van Tassel (1793). Deze naam komt ook terug in het beroemde boek van Washington Irving, ‘The Legend of Sleepy Hollow’ (1820), het boek dat maar liefst 12 keer verfilmd is.
In de loop der eeuwen heeft deze plek een laatste rustplaats geboden aan tal van bekende Amerikanen, van Washington Irving tot de Rockefellers. Ook tijdens de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog werden talloze ‘partiotten’ daar met militair ceremonieel begraven. De kerkelijke gemeente die kerk en kerkhof beheert, heet nu the American Reformed Church, voorheen the Dutch Reformed Church. Het eigendom van deze monumentale begraafplaats berust bij de staat New York.
De film
Het in 1820 verschenen korte verhaal van de Amerikaanse schrijver Washington Irving behoort nog tot de meeste gelezen en aangehaalde werken in Amerika. In deze tijd wordt deze legende dikwijls aangehaald tijdens Halloween. Daarbij is het door de Bolswarder Filipse gebouwde kerkje en aanliggend kerkhof traditioneel druk bezocht.
Afbeelding uit een t.v. serie.
Al in 1922 wordt de legende verfilmd door Will Rogers, als The Headless Horseman. In 1999 regisseerde Tim Burton de film Sleepy Hollow, met Johnny Depp als de schoolmeester/wetenschapper die probeert de man zonder hoofd te ontmaskeren. Deze film speelt zich op locatie af in Sleepy Hollow, waarbij, naast de brug over de Poncantico rivier, het kerkje en het kerkhof de voornaamste plekken zijn die in beeld komen. Van deze wereldberoemde film zijn talloze t.v. series gemaakt. Nog steeds trekt deze locatie, met name tijdens Halloween, talloze bezoekers.
En zo heb ik enig licht willen werpen op een in Bolsward onbekend fenomeen, een kerkje in Amerika dat zijn originele oorsprong vond in de geboorteplaats van deze wonderlijke man, Feddrick Philipse. Een Bolswarder timmerman die al in zijn jeugd kennis gemaakt zal hebben met kerken in Bolsward en omgeving. Daaruit zal zijn kunde om ook in Amerika een kerk te bouwen naar gelijkenis van deze Friese gebouwen voortgekomen zijn: de unieke Bolswarder kerk van Sleepy Hollow, een plek boordevol geschiedenis, tot op de dag van vandaag.
© Willem Haanstra
Eerder verscheen deel 1:
https://www.brekt.nl/een-bolswarder-kerk-in-het-verre-amerika-1/
Geraadpleegde bronnen:
Zie de eerdere publicaties;
The Old Dutch Church of Sleepy Hollow, (Janie Couch Allen en Elinor Griffith).