In 1986 startte ik met de doctoraalscriptie ‘De joodse gemeente van Bolsward 1786-1911’ en bezocht voor onderzoek diverse archieven. Nadat ik in 1988 als historicus op het onderwerp afstudeerde, vroeg toenmalig burgemeester Ties Elzenga me meer aanvullend onderzoek te verrichten om een boek(je) te laten verschijnen.
Vanwege andere werkzaamheden was het niet altijd mogelijk onderzoek en schrijfwerk te verrichten en kwam de publicatie er in 1993. Ik trof het wel met de aanwezigheid van kundige archiefambtenaren op het Bolswarder stadhuis, die me adviseerden.
Hartog Beem (1892-1987)
Voor de geschiedschrijving van de Joden in Friesland is het werk van Hartog Beem van onschatbare waarde. Hij schreef naast een boek over de joodse gemeente van Sneek, een omvangrijk werk over de Joden van Leeuwarden. Deze publicatie uit 1974 vormde het startpunt naar meer onderzoek van andere Joodse gemeenschappen in Nederland.
Voor Noord-Nederland waren de initiatieven van het Rijksarchief Groningen en de De Vey Mestdagh Stichting belangrijk. Over de Joodse gemeenschappen in Groningen verschenen diverse publicaties en begraafplaatsen werden grondig in beeld gebracht.
De joodse gemeente of kille in Bolsward
Tussen 1786 en 1911 bestond in Bolsward een joodse gemeente, kille of kehilla. De gemeente had een synagoge aan de Kerkstraat. In 1846 en 1847 had de kille haar grootste omvang, toen er in Bolsward 132 Joden woonden op een lokale bevolking van ruim 4500 personen.
De eerste Jood van wie ik met zekerheid vaststelde die in de stad woonde, was Eliazer Cohinne. Hij verbleef gedurende 1751-1756 binnen de stadspoorten om vervolgens naar Leeuwarden te vertrekken.
Aflevering 1.
Wiebe Dooper
Geraadpleegde bron:
W.M. Dooper. De joden van Bolsward. Oosterend, 1993.