Sinds begin 1900 kreeg een nieuwe sport voet aan de grond in Bolsward, het voetbal. Die voeten waren van een aantal jonge jongens, de grond waarop gevoetbald werd, wisselde vele malen van plaats.
Over bovenstaande foto:
Toen op vrijdag 30 april 1909 op paleis Noordeinde in Den Haag prinses Juliana werd geboren, vond al de volgende dag, een zaterdag, in Bolsward een gekostumeerde optocht plaats. Daaraan werd ook deelgenomen door Achilles en L.S.C. uit Sneek. De foto, wellicht de oudste met een plaatselijk voetbalteam erop, werd genomen op de Franekerstraat, waarbij de daar toen aanwezige houtzaagmolen nog te zien is. Deze werd nog datzelfde jaar afgebroken. De enige spelers op de foto die bekend zijn, waren hurkend achterop de nog jonge Rimmer van der Meulen en J. Hommes. Collectie Jan J. Wijma
Een komen en gaan
In de sportieve tussentijd werden ook andere voetbalclubs in Bolsward opgericht, die evenzovele maken weer werden opgeheven: Hercules, min of meer een club van de arbeidende klasse, v.v. Bolsward, een katholieke afsplitsing en B.V.C. (1918: Bolswarder Voetbal Club, in 1922 omgedoopt tot v.v. Bolsward), dat even later met Achilles (F.C.A.) verder ging onder de naam Combinatie Achilles Bolsward (C.A.B.)
Aanvankelijk werd er ongeorganiseerd gespeeld. De tegenstanders waren meest Sparta Sneek (opgericht in 1905 en opgegaan in LSC, Lycurgus Sparta Combinatie, in 1907), met als gerenommeerde spelers M.A. Henstra, E. Velleman en S. de Wolf, en (H.V.C. – Harlinger voetbalclub) Volharding uit Harlingen. Er werd, noodgedwongen, op diverse plaatsen in Bolsward gespeeld, waar stokken, in geelzwarte kleuren, als doelpalen dienden, verbonden met jute singelband.
Met name tijdens en na de wedstrijden tegen de Harlingers ging het er vaak ruig aan toe. Ingrijpen van de plaatselijke politie was regelmatig aan de orde. Vaak speelden de ‘ouwe seunen’ met gastspelers, zeelui die in de haven enige tijd voor anker lagen. Vaak fysiek sterke spelers, waar de nog jonge jongens van Bolsward niet tegen opgewassen waren. Het bleek wel de aanleiding om studenten van de plaatselijke Zuivelschool te vragen zich bij Achilles aan te sluiten.
De groei
Nadat het steeds beter begon te lopen met die ‘kunstlievende’ donateurs en er zelfs een plaatselijke handelaar in limonade-gazeuse bereid bleek de club financieel te steunen, kon Achilles uiteindelijk, we spreken over het seizoen 1910 – 1911, in F.V.B.-verband gaan spelen! Al spoedig was het ledental zodanig gegroeid dat er nog twee elftallen aan de competitie konden deelnemen.
Enkele jaren later, in het seizoen 1913 – 1914, behaalde Achilles zelfs het kampioenschap.
Opvallend was nog, in 1910 bij het toetreden tot de FVB, dat Achilles onder deze naam niet werd toegelaten tot deze provinciale bond. Er waren destijds al meerdere clubs onder die naam en aldus werd het F.C A., Footbal Club Achilles. Begrijpelijk, zoveel clubs met deze naam, want Achilles stond immers bekend als de meest dappere, en vooral sterkste, held uit de klassieke Trojaanse oorlog. Ook bekend uit de Ilias van Homerus.
P. de Groen
P. Keur P.C. van der Meulen
G.H. Sutherland-Roijaards R. van der Meulen J. Vollema
J. v. Hettema J. v. Beke Callenfels J.E. de Boer A. Hellemons J. Terhenne
(Collectie Jan J. Wijma)
Er zullen nog vele kampioenschappen, en degradaties, volgen in de rijke geschiedenis van het Bolswarder voetbalgebeuren…
Combinatie Achilles Bolsward
Tenslotte nog, als afsluiting van deze beginjaren van de plaatselijke voetbalsport, deze notulen van een algemene ledenvergaring gehouden op woensdag 19 maart 1924. Deze vond plaats in café Hoekstra, Grootzand 22. Ik citeer:
“Leider der vergadering is R. van der Meulen. Er waren talrijke aanwezigen. 1. Combinatieplan werd behandeld. 2. Financien worden bij elkaar gevoegd. Het regelement wordt van F.C.A. aangenomen, daar dat van B.V.C. vrijwel een copie daar van is. Candidaten door de besturen voor een te samen stellen bestuur zijn: R. v.d. Meulen, H. Huisman, Joh. v.d. Oever, J. Wijma en G. Dijkstra. Elftal commissie: J. Wijma, A. Feenstra, J. Wolke en Fr. Heslinga + de Captain 1e elftal. 3. De naam van de vereeniging wordt C.A.B. (Combinatie Achilles Bolsward).
Verkiezing Bestuur luidt als volgt.
Voorzitter: R. v.d. Meulen 36 stemmen
Secr.: H. Huisman 35 ,,
Penm: Joh. v.d. Oever 35 ,,
Comm. 1: J. Wijma 35 ,,
Comm. 2: G. Dijkstra 35 ,,
Elftalcommissie.
Voorz. A. Feenstra. 34 ,,
Secr. J. Wijma 35 ,,
Fr. Heslinga 34 ,,
J. Wolke 35 ,,
Verder wordt nog besloten het F.C.A.-‘clubkostuum’ aan te nemen.”
De notulen worden ondertekend door Secr. H. Huisman.
Waarmee officieel de algemene voetbalclub C.A.B. is opgericht.
C.A.B., staand v.l.n.r. L. Kramer, H. de Vries, J. v.d. Schaaf, Joh. Zijlstra, G. van Doesburg, Joh. Dijkstra en J. v.d. Hauw.
Zittend v.l.n.r. Joh. Brandsma, G. Dijkstra, H. Huisman en M. Brandsma.
Wellicht aardig te noemen: uiterst links, met hoed, Jan Wijma sr., de barbier uit Leeuwarden, met daarnaast de dan 10-jarige zoon Jan Jacob Wijma, met pet. Deze jongen zal later grote delen van de geschiedenis van het Bolswarder voetbal in woord en op foto’s vastleggen. Waarvan ik dankbaar gebruik kon maken voor dit korte overzicht.
© Willem Haanstra
Eerder verscheen:
https://www.brekt.nl/de-bakermat-van-het-voetbal-in-bolsward-1/
https://www.brekt.nl/de-bakermat-van-het-voetbal-in-bolsward-2/
Geraadpleegde bronnen:
Diverse archieven.
Diverse media.
Jubileum-uitgaven voetbalvereniging CAB (1955 en 1975).
Archief Jan J. Wijma.