Sinds begin 1900 kreeg een nieuwe sport voet aan de grond in Bolsward, het voetbal. Die voeten waren van een aantal jonge jongens, de grond waarop gevoetbald werd, wisselde vele malen van plaats.
Bovenstaande foto is van F.C.A., Football Club Achilles, genomen op het Oordje in 1912, en laat duidelijk zien in welk tenue in de beginjaren werd gespeeld. De foto, van L. v.d. Feer, werd ter beschikking gesteld door mevrouw Janneke Sutherland Roijaards. Staande v.l.n.r. J. van Beke Callenfels, Jan van Buren, P. Brandenburg, J.E. de Boer, Gijsbert Henri Sutherland Roijaards, R. v.d. Meulen, S. Welvaart, F. Wiersma, Henny Jansen en de scheidsrechter (let op de kleding, gezag uitstralend). Zittend v.l.n.r. P.C. v.d. Meulen, P. de Groen (keeper) en J. Terhenne.
Officieel wordt op 7 april 1905 de voetbalclub Achilles opgericht, zo blijkt uit een bij toenmalig notaris Banning opgemaakte oprichtingsnota. Achilles zal in de loop van de tijd diverse concurrerende plaatselijke verenigingen kennen, die meest evenzovele malen weer werden opgeheven.
Op 19 maart 1924 fuseerde Achilles (dan F.C.A., Football Club Achilles geheten), dankzij de inzet van Rimmer van der Meulen en Hendrik Huisman, met v.v. Bolsward (de kort daarvoor, 1918, opgerichte club B.V.C., Bolswarder Voetbal Club, waarna in 1922 deze club Bolsward ging heten) tot CAB (Combinatie Achilles Bolsward).
In 1936 splitste zich, wel blijvend, af de r.k. v.v. RES, waarna de christelijke v.v. Bolswardia in 1947 volgde. Deze clubs fuseerden onder de naam S.C. Bolsward (2013, C.A.B. en Bolswardia, en 2015, met ook R.E.S. erbij) tot een zaterdagclub. In 2020 splitste de zondagclub Blauw Rood zich daarvan af. Het plaatselijke voetbal kent dus een lange geschiedenis met talloze sportieve en bestuurlijke ups en downs. En met topvoetballers als Jan Ferwerda, IJpe Anema, Pele van Anholt en Loes Geurts.
Het was een klein groepje jongens dat de basis legde voor de ontwikkeling van de voetbalsport in Bolsward. Ze zaten op de HBS in Leeuwarden, en gingen daar naar school met de tram tot Sneek en dan verder per trein.
Deze jongens waren H.A. Banning, L. Tromp, J.A. Brussen, P. Fennema en F. IJntema. Dat het voetbal in Nederland aanvankelijk een tamelijk elitaire aangelegenheid was, bleek ook uit die eerste Bolswarder voetballers, afkomstig uit de plaatselijke gevestigde kringen van fabrikanten, notabelen en middenstanders.
Wybranda State
Nu deed het toeval zich voor dat in de tram van Bolsward naar Sneek ook een zekere O. de Boer zat, scholier aan de HBS in Sneek. De familie De Boer kwam oorspronkelijk van Huins-Leons en was destijds woonachtig op Wybranda State in Hichtum. Het bijzondere ((!) was dat de jongen in het bezit van een bal was.
Ze praatten in die tram vaak over voetbal en op zeker moment nodigde De Boer de Bolswarder jongens uit om een wedstrijdje te komen spelen op een veldje naast Wybranda State. Dat deden de Bolswarders maar al te graag, want deze Hichtumer jongen was in het bezit van een heuse bal, die zij zelf nog niet hadden. Om genoeg spelers bij elkaar te krijgen, werden andere Bolswarders gevraagd mee te doen: J.E. Nauta, G.H. Boersma, P.C. van der Meulen en J. Terhenne.
Het prille begin van het Bolswarder voetbal ontstond dus op Wybranda State in Hichtum, want de jongens waren daar zo enthousiast voor het spel geworden dat ze snel daarna plannen maakten om in de eigen stad een club op te richten.
De eerste, vriendschappelijke, wedstrijd was die tegen een Sneker ploeg, toen nog Sparta genaamd. Dat team dat naar Bolsward kwam voor de allereerste voetbalwedstrijd ooit in Bolsward gespeeld, stond onder leiding van de zoon van de bekende Sneker chirurg Bouma. Er werd weliswaar door de Bolswarders verloren, maar de trotse eindstand was 0 – 1!
Het bleek nogal wat voeten in de aarde te hebben om een legitieme club op te richten, want er hoorden dan leden te zijn, een veld en inkomsten om de huur daarvan te betalen. Na het oprichten diende je dan aansluiting te vinden bij de N.V.B., de Nederlandse Voetbalbond, waar in Friesland clubs als Lycurgus (Sneek, het latere L.S.C.) en Frisia (Leeuwarden) al bij waren aangesloten. De F.V.B. (Friese Voetbalbond) zou pas eind 1906 opgericht worden.
© Willem Haanstra