Door ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Het aantal voortijdige schoolverlaters (vsv) op het mbo is in studiejaar 2023-2024 gedaald ten opzichte van het jaar daarvoor, met bijna 2000 minder uitvallers. De opgave blijft nog steeds groot, de ambitie is minder dan 18.000 vsv’ers in 2026. De minister wil daarom onverminderd door met de vsv-aanpak en zorgen dat ook jongeren voor wie een startkwalificatie niet haalbaar is, goed terechtkomen op de arbeidsmarkt. Dat schrijft minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) vandaag in zijn brief aan de Tweede Kamer.
Bruins: “Goed om te zien dat de aanpak om voortijdig schoolverlaters te voorkomen werkt in het mbo. Ik vind dat we het aan iedere jongere die dat nodig heeft verplicht zijn om ze goed te begeleiden naar werk of een nieuwe opleiding. Die opgave blijft onverminderd groot. Samen met scholen in het vo en mbo, gemeenten, en het bedrijfsleven blijven we werken aan minder schooluitval. Voor wie een diploma halen echt niet haalbaar is, wil ik dat ze goed terecht komen op de arbeidsmarkt. Daar zetten we met de wet van school naar duurzaam werk op in.”
Tij lijkt te keren
In het mbo lijkt het tij te keren: het aantal nieuwe vsv’ers is gedaald van 24.286 vsv’ers in studiejaar 2022-2023 naar 22.308 in 2023-2024. Het actieplan dat in oktober 2023 is ingegaan om uitval te voorkomen, werpt zijn vruchten af. Studenten krijgen hierdoor betere ondersteuning. Jongeren worden geholpen door te kijken naar wat iemand echt nodig heeft. Soms kan iemand met de juiste begeleiding een nieuwe opleiding kiezen, soms zit de hulpvraag meer in het persoonlijk leven van een jongere. Een belangrijk onderdeel van de aanpak zijn de samenwerkingsafspraken die scholen, doorstroompunten en gemeenten maken in het bieden van de benodigde begeleiding. Voor jongeren is deze samenwerking essentieel. Uitval en jeugdwerkloosheid zijn namelijk geen problemen die door één van deze partijen alleen opgelost kunnen worden.
Terugdringen schooluitval geen eindstation
Mede dankzij deze samenwerking kunnen jongeren beter binnenboord worden gehouden en kan sneller de juiste hulp worden ingeschakeld als die niet vanuit de onderwijsinstelling geboden kan worden. De focus van de aanpak richt zich op de belangrijkste oorzaken van uitval: persoonlijke problemen, een mismatch tussen de opleiding en de verwachtingen van de student, ongediplomeerde uitval naar werk en onvoldoende begeleiding in de overstap van school naar werk. Maatregelen die op scholen worden uitgevoerd, moeten voor alle jongeren op school die dat nodig hebben toegankelijk zijn, ongeacht de woonplaats. Jaarlijks zal hier vanaf 1 januari 2026 90 miljoen voor beschikbaar zijn, in plaats van de huidige 50 miljoen. Het terugdringen van vsv ziet de minister nog steeds als een belangrijk doel, maar niet als eindstation. Bruins: “Mijn streven is dat jongeren goed terechtkomen op de arbeidsmarkt. Ook jongeren voor wie het halen van een startkwalificatie niet voor de hand ligt. Met het wetsvoorstel van school naar duurzaam zijn we deze weg ingeslagen en daar gaan we mee door.”
Naar 18.000 in 2026
Voortijdig schoolverlaters zijn jongeren die zonder startkwalificatie uitvallen van school. Een startkwalificatie is een schooldiploma vanaf mbo niveau-2, -3 of -4, havo of vwo. Jongeren met een starkwalificatie vinden doorgaans gemakkelijker werk en hebben meer bestaanszekerheid. Het geeft jongeren de beste start voor een kansrijke toekomst. Daarom is het belangrijk om het aantal voortijdig schoolverlaters in 2026 terug te brengen tot minder dan 18.000. In 2022 was het gestegen tot 30.000 jongeren uit het voortgezet onderwijs en mbo samen, het hoogste aantal in tien jaar tijd. Hoofdoorzaken daarvan waren onder meer (de nasleep van) corona en de krappe arbeidsmarkt waardoor veel jongeren zonder diploma aan de slag gingen. Ondanks de daling van vsv in het mbo, is de totale opgave met 29.163 uitvallers in 2023-2024 uit het voortgezet onderwijs en mbo samen nog steeds groot. In het voortgezet onderwijs is een toename te zien van vsv’ers. Dit is mede te verklaren door een toename van het aantal nieuwkomers dat voortijdig uitvalt in het voortgezet onderwijs en de doorstroom naar het vervolgonderwijs. Voor de zomer komt staatssecretaris Mariëlle Paul met een verbeteraanpak voor het nieuwkomersonderwijs.