Buma schrijft dat Guillaume Groen van Prinsterer (1801-1876) kan worden beschouwd als de grondlegger van de christendemocratie in Nederland. Groen was als Tweede Kamerlid gericht tegen de liberale tijdgeest.
Overigens was Johan Thorbecke, de liberale staatsman, zijn studiegenoot in Leiden. Groen en Thorbecke bepaalden in de negentiende eeuw een groot deel van de parlementaire cultuur.
Groen stond voor een duidelijke christelijke politiek vanuit de bijbel. Hij keerde zich tegen de zogeheten volkssoevereiniteit van de Franse Revolutie en stelde daarvoor in de plaats Gods soevereiniteit. Deze opvattingen zijn ‘alleen nog terug te vinden in het orthodox protestantisme’, aldus Buma.
In Buma’s boekenkast staat de vijfde uitgave van Ongeloof en Revolutie uit 1924 (eerste publicatie in 1847), geschreven door Groen. Buma geeft aan dat De Savornin Lohman, de leider van de Christelijk-Historische Unie, in genoemde publicatie het voorwoord schreef:
‘Wie iets voor zijn volk wil zijn moet de geest van dat volk kennen. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Eigen omgeving, eigen tijdgenooten kent men ter nauwernood. Doch een volk, inzonderheid zijn geest, is het product eener lange historie. In zijn verleden ligt het heden en uit dat heden ontwikkelt zich zijn toekomst.’ (Tegen het cynisme, 134)
Hopelijk openen deze woorden de ogen en oren van Buma, de huidige burgemeester van de Friese hoofdstad, en verbindt hij die met de zorgelijke toestand van het huidige CDA. Deze bijzondere partij is onder Hoekstra en De Jonge – nog meer – weggegleden uit het politieke midden.
Buma is een zeer authentieke en vooraanstaande christendemocraat met intellectuele bagage. Wat mij betreft gaat Buma zich eens openlijk bemoeien met zijn partij en geeft hij zijn mening over de politieke status, of gebrek daaraan, van het CDA-duo Hoekstra en De Jonge.
Buma werkte als CDA-fractievoorzitter in de Tweede Kamer direct samen met zijn toenmalige partijgenoot Pieter Omtzigt. Sympathisanten van Omtzigt richtten onlangs Alliantie op. Ik ben benieuwd of Buma de totstandkoming van Alliantie ook tot de historische ontwikkeling van de Nederlandse christendemocratie vindt behoren.
Wiebe Dooper
Geraadpleegde bronnen
Sybrand Buma. Tegen het cynisme – Voor een nieuwe moraal in de politiek. Amsterdam, 2016.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Guillaume_Groen_van_Prinsterer