In de jaren zeventig en jaren tachtig van de vorige eeuw leerde ik Fred van der Spek kennen als fractievoorzitter van de PSP
(Pacifistisch Socialistische Partij) in de Tweede Kamer. Ook was hij een vaste gast in het VPRO-radioprogramma Een Uur Ischa op, dat op dinsdagmiddag werd uitgezonden.
Van der Spek, geboren in Den Haag, groeide op in een sociaal-democratisch milieu en werd scheikundeleraar. In de Tweede Wereldoorlog weigerde hij de loyaliteitsverklaring aan de bezetter te tekenen en dook in 1943 onder. Niettemin meldde hij zich enkele maanden later bij Arbeitseinsatz en werd in Duitsland tewerkgesteld. Gedurende de oorlog was hij voorstander van bombardementen op Duitsland en de atoombommen op Nagasaki en Hiroshima. Later kwam hij daarop terug en noemde het oorlogsmisdaden.
In de Haagse politiek bleek hij meer een voorstander van socialistisch gedachtegoed dan van pacifistische denkbeelden. Zeer kenmerkend was zijn opstelling in de jaren zeventig om geen vergaande samenwerking aan te gaan met PvdA, PPR en D’66. Halverwege de jaren tachtig botste Van der Spek met partijgenoot Andrée van Es om samen te werken met PPR en CPN. Hierna vormde Van der Spek een eenmansfractie met de Partij voor Socialisme en Ontwapening, die al snel ten onder ging aan intern geruzie.
In het parlement was Van der Spek, mede door een brede kennis van zaken, zeer sterk in het debat. Ministers van Buitenlandse Zaken als Luns en Van der Klauw bleken niet tegen hem opgewassen. De PSP-er was fel gekant tegen de Amerikaanse strijd in Zuid-Oost-Azië, het Portugese kolonialisme, de Indonesische bezetting van Oost-Timor en de NAVO, aldus Parlement.com.
Principiële politici als Van der Spek zijn in de huidige Tweede Kamer niet meer te vinden en evenmin van het welbespraakte niveau wat deze bijzondere man in debatten liet zien. Het wordt hoogtijd dat iemand als Jesse Klaver een geschiedenisboekje doorbladert.
Wiebe Dooper
Geraadpleegde bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Fred_van_der_Spek
https://www.parlement.com/id/vg09ll94cazn/a_g_fred_van_der_spek