Het fenomeen van kalverschetsen, dat diende als een registratiemiddel voor pasgeboren kalveren en verplicht werd vanaf 1933 tot 1991, is een intrigerend aspect van de rundveehouderij in die periode.
De verplichte registratie en schetsing van kalveren ontstond als onderdeel van de toenmalige landbouwwetgeving om de veestapel te reguleren, met als doel het controleren van de fokkerij en het beheersen van ziektes binnen de veestapel.
De kalverschetser, vaak een boerenzoon die betrokken bleef bij het boerenbedrijf, speelde een cruciale rol in dit systeem door pasgeboren kalveren te schetsen en deze documenten als een soort ‘paspoort’ bij de dieren te houden.
De kalverschetsen bevatten belangrijke informatie zoals ras, naam van het dier, geboortedatum, gezondheidstoestand, ouders, eigenaar en andere relevante gegevens die nodig waren voor identificatie en registratie. Deze documenten waren essentieel voor het vervoer en de handel van de dieren, aangezien een boer zonder deze schetsen celstraf kon riskeren.
De praktijk van kalverschetsen illustreert niet alleen de strikte regelgeving die destijds gold in de rundveehouderij, maar ook het belang van nauwkeurige registratie en traceerbaarheid binnen de sector.
Het feit dat de kalverschetser zijn route langs boerderijen uitstippelde, altijd in contact stond met het vee en een rol speelde in het beheer van de veestapel, benadrukt de verantwoordelijkheid en expertise die vereist waren voor deze taak.
Al met al werpt de praktijk van kalverschetsen een interessant licht op de geschiedenis van de Nederlandse agrarische sector en de manieren waarop veehouderij en regelgeving met elkaar verweven waren in die tijd.
De overgang in Nederland van de registratie van runderen van de schets naar het oormerk in 1992 markeerde een belangrijke evolutie in de manier waarop gegevens over vee werden vastgelegd en bijgehouden. Het oormerksysteem verving de traditionele kalverschetsen en bracht nieuwe methoden voor identificatie en tracking van dieren met zich mee.
Met het oormerksysteem kregen runderen een uniek identificatienummer dat op een oormerk werd aangebracht. Dit nummer was verbonden met een centrale database waarin essentiële informatie over elk dier werd opgeslagen, vergelijkbaar met wat eerder op de kalverschetsen stond vermeld, zoals ras, naam van het dier, geboortedatum, gezondheidstoestand, ouders, eigenaar en andere relevante gegevens.
© Sjra Clerkx