Woensdag 27 november vindt er een debat plaats in de gemeenteraad over het vestigen van een AZC in Leeuwarden. Er wordt vuurwerk verwacht in deze discussie. Op 4 december wordt er een besluit genomen.
Redactie Liwwadders
En wat ging eraan vooraf:
Gesjacher als businesscase
Op 26 oktober en 2 november 2022 vonden er twee informatieve raadsvergaderingen plaats over het vestigen van een regionale opvanglocatie op het voormalig terrein van Tuin! aan de Troelstraweg.
Alleen al de manier waarop dit plan aan de raad gepresenteerd werd, had al voldoende reden moeten zijn voor een motie van afkeuring. Het voorstel van het college was dermate cryptisch geformuleerd dat het deed voorkomen alsof de ROL een groot onlosmakelijk geheel was, waar in zijn totaliteit mee ingestemd moest worden.
Pas na flink doorvragen kwam de raad er achter dat het om twee verschillende projecten ging, op twee verschillende kavels, gescheiden door de Kampweg. Op het ene kavel zou het AZC komen met 45 woningen voor 450 asielzoekers en op het andere reguliere woningbouw, totaal 27 woningen.
Pas later werd duidelijk dat de 27 additionele woningen noodzakelijk waren om voor projectontwikkelaar Zwanenburg tot een rendabele exploitatie van het AZC te komen. In de overeenkomst van het COA en Zwanenburg zou de gemeente er dan mee in moeten stemmen het geldende bestemmingsplan te wijzigen.
Al met een al een heel curieuze businesscase, waarbij de rijksoverheid, in hoedanigheid van het COA, aanklopt bij een gemeente omdat ze de financiering van een AZC niet rond kunnen krijgen.
Na een vergeefse zoektocht naar een andere locatie vindt er op 18 januari 2023 een raadsdebat plaats en wordt een week later de knoop doorgehakt. De raad gaat akkoord. Wel worden er twee moties aangenomen van D66. De 27 additionele woningen worden uit het plan gehaald, met als voornaamste reden dat de raad niet vond dat het haar taak was om mee te werken aan de businesscase van een projectontwikkelaar. Daarnaast werd er nog een motie aangenomen waarin het college gevraagd werd voor een oplossing voor de familie Nyenhuis waarvan het woonhuis en bedrijf helemaal ingesloten zouden worden door het nieuw te bouwen AZC.
Het is al bijna twee jaar geleden dat de raad akkoord gegaan is met de komst van het AZC. In de tussentijd is er veel gebeurd, maar weinig veranderd. In het oude plan was nog sprake van 27 extra woningen die het voor ontwikkelaar Zwanenburg mogelijk moest maken om tot een rendabele businesscase te komen. De motie van D66 stak hier echter een stokje voor. Zwanenburg zou zich nog beraden of de bouwplannen nog wel doorgang konden vinden.
In een brief van 16 juli 2024 van het college aan de gemeenteraad geeft het college aan dat ze niet tot overeenstemming konden komen met de familie Nyenhuis tot het vinden van een passende oplossing. Die oplossing heeft Zwanenburg wel: Zij wil de locatie van Nyenhuis aankopen op voorwaarde dat ze daar 25 woningen mag bouwen. Het college staat hier positief tegenover en adviseert de raad om dit in overweging te nemen.
Zoals gezegd is er weinig veranderd. Als de raad hiermee akkoord gaat wordt via een u-bocht zo de ene motie van D66 ongedaan gemaakt door de andere uit te voeren.
Op de informatieve bijeenkomst van woensdag 20 november 2024 werd er gesproken over “de helpende hand van Zwanenburg” om de familie Nyenhuis uit deze impasse te helpen door hun perceel te kopen. Een bedrijf dat zijn maatschappelijke verantwoordelijk neemt, zo viel te beluisteren. Ook advocaat De Lange als vertegenwoordiger van de familie was erg tevreden over de deal. Het meest opmerkelijke, en eigenlijk waar het allemaal om draait in dit dossier, is de opmerking van De Lange dat zonder die 25 te bouwen woningen er geen rendabele businesscase voor Zwanenburg is. Geen altruïsme maar puur eigenbelang.
Het is dezelfde jurist De Lange die twee jaar eerder in de raadszaal een steekhoudend betoog hield en er op wees dat er sprake moet zijn van een bredere afweging omdat bij wijziging van een bestemmingsplan de weg vrijgemaakt kan worden voor grootschalige woningbouw, in strijd met de woonvisie uit 2016.
Dat laatste is ook de vrees van de omwonenden. Zeker gezien een ambtelijke notitie uit de hele brij van WOO-verzoeken waarin een ambtenaar schrijft dat het AZC als katalysator kan werken voor woningbouw achter de lintbebouwing van de Troelstraweg. Je zou er nog aan toe kunnen voegen dat het AZC dan ook niet meer is dan een breekijzer is om woningbouw te realiseren op een plaats waar dat voorheen onmogelijk was.
Opmerkelijk is de hele uitgekookte manier waarop een projectontwikkelaar met steun van het college zijn doel heeft weten te bereiken. Ere wie ere toekomt, dit is een knap staaltje en er is goed over nagedacht. Je koopt een stuk grond bij de vliegbasis waar geen woningbouw is toegestaan en krijgt de gemeente en het COA zo gek dat ze er een AZC willen vestigen. Een plek waar zelfs Defensie ooit van heeft gezegd dat het inhumaan is om daar mensen onder te brengen. In de deal met het college en het COA leg je vast dat je 25 huizen op een naastliggend perceel wat je ook aangekocht hebt, wilt bouwen. Naar de raad wordt deze deal vervolgens verkocht onder de noemer compenserende woningbouw. Ondertussen probeert hij ook de familie Nyenhuis te interesseren om hun perceel aan hem te verkopen. Dat wist de heer De Lange tijdens de informatieve raadsvergadering van november 2022 te vertellen. Een appel en een ei noemde hij het geboden bedrag.
Wanneer de raad toen akkoord gegaan was met de compenserende bouw en Nyenhuis had ook zijn perceel verkocht dan hadden er 97 woningen gerealiseerd kunnen worden.
Het is allemaal wat anders gelopen, maar ondertussen heeft Zwanenburg zijn doel bereikt. Hij kan zijn 25 huizen gaan bouwen wanneer de raad hiermee instemt. De motie van D66 om geen compenserende woningbouw toe te staan is doeltreffend de grond ingeboord. Het uitvoeren hiervan zou ten koste gaan van de familie Nyenhuis. De hamvraag natuurlijk is of dat ook ten koste zou gaan van de businesscase van Zwanenburg omdat zonder compenserende woningbouw het niet mogelijk is om het AZC te realiseren. Alvorens een besluit wordt genomen, zou dat in ieder geval duidelijk moeten worden.
Opmerkelijk is niet alleen de manier waarop het college zich in allerlei bochten wringt om een projectontwikkelaar een dienst te bewijzen. Van de raadsleden van de coalitiepartijen vallen weinige kritische geluiden te beluisteren. Frappant was de reactie van de fractievoorzitter van het CDA toen een inspreekster vertelde dat er een juridische procedure zou komen wanneer de raad hiermee akkoord zou gaan. Vond de inspreekster niet dat de familie dan leed aangedaan werd door ze nog langer in onzekerheid te laten? Telt het belang van de familie niet zwaarder dan dat van de omwonenden?
Zo ga je dus als politicus in Leeuwarden met je inwoners om. Je veroorzaakt eerst een bak ellende door akkoord te gaan met dit onzinnige plan en vervolgens speel je de zwarte piet toe aan de omwonenden die van hun goed recht gebruik maken. Zo was je je handen in onschuld.
Mocht de raad op 4 december haar verklaring van geen bedenking afgeven dan heeft deze hele soap alleen maar verliezers opgeleverd.
De omwonenden die niet zitten te wachten op een woonwijk van 500 inwoners. De asielzoekers die blootgesteld worden aan het lawaai van vliegtuigen. Het college die een motie van afkeuring aan zijn broek heeft gekregen. En ook de raadsleden waarvan we nu weten dat in dit dossier hun controlerende functie is overgenomen door inwoners die met WOO verzoeken hun van informatie voorzien.
De enige winnaar is Zwanenburg, Een projectontwikkelaar met een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid.