Door Centraal Planbureau
In de uitwerking van plannen van het nieuwe kabinet is beperkt aandacht voor de lange termijn. Deze gaat voornamelijk uit naar prioriteiten hier en nu zoals de bestrijding van armoede en het behoud van koopkracht. Dat schrijven het SCP, het CPB en het PBL in hun gezamenlijke rapport ‘Reflectie brede welvaart Prinsjesdag 2024’. Door de kabinetsplannen lopen de overheidsuitgaven de komende jaren minder hard op, waardoor minder financiële lasten naar toekomstige generaties worden geschoven, maar het overheidstekort en de overheidsschuld lopen op termijn nog steeds op tot boven de Europese normen. Andere doelen die bijdragen aan brede welvaart later, zoals het verhogen van de onderwijskwaliteit, het realiseren van natuurherstel en het verkleinen van gezondheidsverschillen vereisen volgens de planbureaus verdere invulling om hun haalbaarheid op de lange termijn te kunnen toetsen.
Weinig aandacht structurele ongelijkheid
Het kabinet zet naast koopkracht en financiële bestaanszekerheid ook in op het oplossen van problemen op de woningmarkt en herstel van vertrouwen in de politiek. Dit zijn belangrijke aandachtspunten voor brede welvaart hier en nu. Maatregelen voor het aanpakken van structurele ongelijkheid ontbreken echter, terwijl scheidslijnen druk zetten op samenhang in de samenleving. Voor herstel van vertrouwen is nodig dat de overheid begrijpt wat mensen belangrijk vinden, dat het hun belangen zorgvuldig afweegt en dat het problemen daadwerkelijk oplost. Er is veel beleidsoptimisme over bijvoorbeeld heronderhandelen met de Europese Unie; als daar geen resultaat uit komt is het risico dat het gewekte verwachtingen niet inlost en dat zou het vertrouwen in de overheid geen goed doen.
Leefomgevingsvraagstukken vooral gericht op woningtekort en ruimtelijke regie
Bij het aanpakken van leefomgevingsvraagstukken richt het kabinet zich op het woningtekort en beoogt meer ruimtelijke regie te nemen. Daarbij is er minder aandacht voor kwetsbare leefomgevingswaarden. Voor klimaat- en natuurherstelbeleid is minder geld beschikbaar en worden maatregelen teruggedraaid. Deze problemen worden daarmee doorgeschoven naar toekomstige kabinetten.
Internationale samenwerking krijgt minder aandacht
Er is beperkt aandacht voor internationale samenwerking en daarmee de wereldwijde uitdagingen op economisch en ecologisch gebied. De planbureaus benadrukken dat internationale samenwerking van groot belang is om de uitdagingen op het gebied van klimaat het hoofd te bieden. Ook economisch gezien heeft Nederland, als open economie, baat bij effectieve internationale samenwerking.
De Reflectie brede welvaart Prinsjesdag 2024 is onderdeel van het gezamenlijk programma brede welvaart van het Centraal Planbureau (CPB), Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) met als doel het kabinet en het parlement te helpen om vanuit een breed perspectief keuzes te maken voor de plannen en uitgaven in het nieuwe begrotingsjaar.
Ook kunt u raadplegen:
https://www.cpb.nl/reflectie-brede-welvaart-prinsjesdag-2024