Als vijftienjarige scholier hielp de sociaal betrokken Johan Swart reeds mensen met het invullen van lastige formulieren. Vijftig jaar later is hij als vrijwilliger actief bij het steunpunt uitkeringsgerechtigden en gehandicapten Súdwest-Fryslân (UGS) in Sneek. “Wij helpen mensen met vragen over de sociale zekerheid en ondersteuning bij bezwaarprocedures.” Er zijn twee dagdelen telefonisch spreekuur en twee dagdelen spreekuur op kantoor.
Johan en zijn collega’s gaan ook op huisbezoek, indien de mensen niet in staat zijn naar het kantoor te komen. De Sneeker bekwaamde zich voor het sociale vrijwilligerswerk door het volgen van een cursus schuldhulpverlening. Ook de studie commerciële economie uit vroegere jaren vormt een goede basis. Na deze opleiding werkte de 67-jarige Johan voor een accountant, Rabobank Sneek en andere financiële instellingen.
Steeds meer mensen lopen vast in de wirwar aan regels en ingewikkeldheid van allerlei aanvragen, constateert Johan. “Jip en Janneke taal ontbreekt. Vooral het digitaal moeten aanleveren van aanvragen met bewijsstukken levert nogal problemen op”, zegt hij. Johan en zijn collega’s onderhouden nauw contact met vrijwilligersorganisaties, zoals schuldhulpmaatjes en de papierwinkel. Daarbij is het ook relevant dat er goede contacten bestaan met de gebiedsteams van de gemeente. Johan is van mening dat UGS het in de toekomst drukker krijgt. “In de coronatijd werden aanvragen van uitkeringen versneld behandeld. Dat is mooi natuurlijk, maar straks blijkt ongetwijfeld weer dat die niet volledig zijn ingevuld en wordt de stap naar UGS weer gemaakt.”
Toen Johan toevallig in aanraking kwam met een zwerfjongere, trokken de vraagstukken van zwerfjongeren zijn aandacht. Landelijk onderzoek wijst uit dat er landelijk 13600 geregistreerde zwerfjongeren zijn. Hij wil voor deze specifieke doelgroep meer realiseren in Súdwest-Fryslân via de cliëntenraad WWB (Wet Werk en Bijstand).
Het vrijwilligerswerk van Johan is gebaseerd op een maatschappelijke visie waaruit blijkt dat hij slecht tegen onrecht kan. “Vanaf mijn jeugd ben ik geïnteresseerd in het marxisme. In Sneek zag ik dat arbeiders vroeger werden uitgebuit die bij Wouda’s Meel werkten. Ze sjouwden zware zakken meel voor een hongerloon naar de schepen. Nogal wat van deze mannen stierven jong aan stoflongen.” Hij is van mening dat het neoliberalisme nog steeds schuldig is aan de uitbuiting van mensen. Om dat tegen te gaan, blijft Johan mensen helpen.
Voor zijn ontspanning maakt Johan dagelijkse wandelingen door de stad en denkt daarbij na hoe knelpunten kunnen worden opgelost. Hij passeert geregeld het Sperkhem waar hij een groot deel van zijn jeugd doorbracht. Tegenwoordig woont Johan met plezier aan het Hoogend en wel precies tussen de plek aan de Oude Koemarkt waar hij werd geboren en aan de Kleine Palen, waar grootvader Jozef Zwaga schoenmaker was.
Wiebe Dooper