Het is eind december 2033. Ria Kraa, voormalig hoofdredacteur van het Friesch Dagblad (FD), en Maarten Pennewaard, ex-hoofdredacteur van de Leeuwarder Courant (LC), tafelen in eetcafé Duhoux in Wirdum. Ze blikken terug op de ondergang van beide Friese dagbladen.
Kraa ontmoet Pennewaard in de garderobe en ze zegt meteen dat het FD nooit in de NDC en later Mediahuis Noord had moeten stappen. Binnen de NDC werd slecht financieel beleid gevoerd en binnen Mediahuis Noord gold slechts de waarde van de euro en ontbrak het aan journalistieke mores. Pennewaard is nog niet zover deze stellingname te beamen. Hij hangt zijn jas op en knikt slechts.
De gepensioneerde journalisten beginnen met een Fries gebrouwen biertje O.O en vooraf nemen ze ieder een lichte groentesoep. Pennewaard schetst dat het grootste struikelblok voor het FD het verouderde christelijke lezersbestand was. Dat is een uitspraak waar Kraa niet omheen kan. Ze zegt dat er achter de schermen nog wel een gedachte – afkomstig uit de koker van Wybe Fraanje- speelde om een nieuwe christelijke krant te starten in Fryslân, Overijssel, Drenthe en Groningen. Na een korte overlegronde liep dat op niets uit.
Inmiddels nuttigt Kraa een overheerlijke biologische preischotel met noten. Pennewaard bestelt als vanouds aardappelen met sla en een flinke biefstuk. Hij geeft eerlijk toe dat de LC zich onder zijn leiding teveel vereenzelvigde met de koers van de PvdA en met bestuurders als CdK Brok en enkele burgemeesters.
Ook Kraa is openlijk over de gevolgde koers van het FD, die ze achteraf te braaf vond ten aanzien van politieke vraagstukken in It Heitelân. Haar collega Pieter Anko de Vries sprak daar geregeld over tijdens redactievergaderingen.
Terwijl de sfeer uitstekend is, vallen er af en toe toch stiltes. Het heeft ermee te maken dat Kraa en Pennewaard bepaalde zaken nog niet durven te benoemen. De ober komt weer langs en vraagt of er behoefte is aan het dessert. Dat voorstel wordt instemmend beantwoord.
Vervolgens geeft Pennewaard aan dat de LC van plan was een serie kritische artikelen te schrijven betreffende de oversterfte in 2022 en 2023, maar dat hij werd teruggefloten door de Mediahuis-bazen in Antwerpen. Hij schrapte meteen de opzet voor deze reeks, mede omdat hij begin december 2023 tot vaste hoofdredacteur werd benoemd.
De bemoeienis van Mediahuis-managers was Kraa al veel langer beu. Ze kreeg geen fiat vanuit Antwerpen toen ze aandacht wilde schenken aan de positie van de Friese vrouw op het platteland tijdens het coronatijdperk. En eigenlijk had Kraa de journalistieke leiding van het FD voor gezien willen houden, toen het ontslag van zestien collega’s per 1 februari 2024 een feit was. Maar op aandringen van Fraanje en De Vries bleef ze aan.
Het dessert bestaat uit ijs met een scala vruchten voorzien van veel slagroom. Kraa en Pennewaard staan nog stil bij de stormachtige groei van het onafhankelijk mediaorgaan VOORUIT dat in 2030 het eerste lustrum viert. Diverse oud-collega’s van FD en LC hebben er een nieuwe werkkring gevonden. In 2025 startte VOORUIT ergens vanuit de Greidhoeke.
Aan het einde van het gezellig samenzijn betreuren Kraa en Pennewaard de opheffing van het FD binnen het Mediahuis per 1 januari 2026 en dat van de LC twee jaar later. Als hoofdredacteuren hadden ze meer journalistieke lef en vernieuwing kunnen laten zien, vinden ze. Gelukkig is daar bij VOORUIT wel oog voor. Deze onafhankelijke mediakrant doet het uitstekend, ook op landelijk niveau.
Wiebe Dooper
In deze serie verscheen eerder:
https://www.brekt.nl/mediazaken-2-lc-helpt-friesch-dagblad-is-een-vriendendienst-zonder-betekenis/