In ‘Al mijn Moeders; een familiegeschiedenis van analfabeten, armen en arbeiders‘ (2002) beschrijft Anita Terpstra de armoede in en de omtrek van Harkema. Ze wist dat haar opa en oma er leefden, maar verder wist de auteur nagenoeg niets van Harkema. Een vriendin maakte haar bewust van de geschiedenis van het dorp.
‘Het is het begin van een zoektocht naar de achtergrond van haar voorouders, het dorp en zijn omgeving. Een gebied dat van oudsher berucht is om zijn extreme armoede, inteelt en bevolking van alcoholisten, criminelen, zedelozen en analfabeten’, schrijft uitgever Thomas Rap.
Econoom Wouter Roorda beschrijft op wyniasweel.nl een artikel over het historisch boek van Terpstra. Hierbij een fragment daaruit:
Het oosten van Friesland werd zwaar getroffen door de crisis van de jaren dertig van de vorige eeuw. De werkloosheid liep op tot 25 procent. Het gemiddelde inkomen in het oostelijk deel van de provincie bedroeg in 1930 minder dan de helft van het landelijk gemiddelde. Het gemiddelde van de rest van de provincie zat daar tussenin. Veel mensen die in de voorgaande decennia erin waren geslaagd betere huisvesting te vinden, keerden noodgedwongen weer terug naar een spitkeet. Zelfs vlak na de Tweede Wereldoorlog werden (hoewel officieel verboden) nog nieuwe spitketen gebouwd.
Wiebe Dooper
Geraadpleegde bronnen:
Al mijn moeders – Anita Terpstra – Thomas Rap
Regering maakt mede namens straatarme Friese heidebewoners excuses voor slavernij – Wynia’s Week (wyniasweek.nl)