In de rij van de tien laatste burgemeesters van Bolsward neemt Johan Mulder een bijzondere plaats in. Geworteld in de Gysbertstêd en dan later de burgemeester daarvan worden, was uniek na 1824, toen besloten werd dat voortaan een gemeente niet meer dan één burgemeester mag tellen. Deze wordt benoemd bij koninklijk besluit, na advies van de Commissaris van de Koning, een vertrouwenscommissie en de minister van Binnenlandse Zaken. Zo ook Johan Mulder. Wat niet eerder voorkwam: een Bolswarder die het tot burgemeester van de eigen gemeente schopt, waar hij geboren en getogen is.
Een regent als burgemeester
Tijdens zijn installatie als burgemeester waren ook drie andere burgemeesters aanwezig in de prachtige raadszaal van het Bolswarder stadhuis: Jan Bruinsma (dan Beverwijk), Jacques Geukers (Helmond) en Henk Letschert. Beide eersten beschreef ik elders. Henk Letschert (Amsterdam 1924-Tilburg 1996) was een bekend Eerste Kamerlid voor de KVP, later het CDA. Hij was ten tijde van de installatie van Mulder burgemeester van Uithoorn, daarvoor Medemblik en daarna Tilburg. Hij kende Johan Mulder persoonlijk, want in de jaren ’50 was Henk Letschert ook raadslid in Bolsward voor de KVP.
jaren vergaderd, maar wel in een modernere versie dan op deze tekening
uitgebeeld. Collectie Willem Haanstra
Johan Mulder werd, als lid van de KVP, en eerdere politieke posities als gemeenteraadslid, kort wethouder en Fries Statenlid, een burgemeester die een roerige tijd in de plaatselijke politiek doormaakte en doorleefde, in een ook landelijk roerige maatschappelijke periode. Als burgemeester tussen de sociale en beminnelijke Geukers en Mulders bestuurskundig bekwame opvolger Elzenga in, liet hij zich kennen als iemand die in zijn werkwijze en levensstijl alle kenmerken vertoonde van het type regent dat Bolsward na burgemeester Sjerp Praamsma niet meer gekend had: vaak zeer vooringenomen en moeite hebbend met begrip voor de mening van een ander als hij reeds een standpunt ingenomen had. Een pure conservatief, die moeite had zich aan een snel veranderende maatschappelijke en politieke wereld aan te passen.
Regent ook, omdat hij maar wat trots was op zijn functie, deze met zijn aparte persoonlijkheid uitdroeg en met zichtbaar genoegen alle egards die door sommigen daaraan toegekend werden, over zich liet komen. Hij verkeerde met genoegen onder gelijkgezinden, werkgevers en de plaatselijke elite. Een wezenlijke taak van een burgemeester, zich tonend bij feestelijkheden, onder het plaatselijke verenigingsleven en bij het verlenen van onderscheidingen aan burgers, daarin onderscheidde hij zich in zeer positieve zin.
Eigen visie vaak bepalend
Wanneer iemand burgemeester wordt van de gemeente waarin hij of zij geboren en getogen is, werkgever is ook en actief op allerlei gebied, kan gesteld worden dat deze burgemeester nauwelijks ingewerkt hoeft te worden om de plaatselijke eigenaardigheden en facetten van het samenleven in een kleine, overzichtelijke gemeenschap te leren kennen. Aan de andere kant ligt het gevaar op de loer dat zo iemand, juist doordat alle ins en outs bekend zijn, met een zekere vooringenomenheid politieke standpunten inneemt: de van oorsprong neutrale positie van een burgemeester kan derhalve al stevig ingekleurd zijn door eerdere, persoonlijke, ervaringen en ingeslepen zienswijzen.
Deze lijn, waarbij die ingekleurde stellingen al ingenomen zijn en goeddeels, of deels, bestuurlijke besluiten bepalen, was bij burgemeester Johan Mulder duidelijk aanwijsbaar tijdens dienst burgemeesterschap. Deze constatering is nog steeds te vernemen uit bronnen die destijds Mulder van nabij hebben meegemaakt, zowel als persoon en als bestuurder. Ook vernam ik in de loop van de tijd van oud-ambtenaren die destijds werkzaam waren op de secretarie dat hij tamelijk eigengereid was, zich vaak van de ambtelijke beleidsadviezen niets aantrok en, vooral met de gemeentesecretaris aan zijn zijde, en meest niet gecorrigeerd door wethouders en raadsleden, een eigen bestuurlijke weg bewandelde.
© Willem Haanstra
Eerder verscheen:
https://www.brekt.nl/burgemeester-johan-mulder-de-laatste-regent-van-bolsward-1/